Epidemiologia

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym jest Cyclospora cayetanensis, pierwotniak należący do kokcydiów.

Patofizjologia

Inwazja wywołuje zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego. Opisywano przypadki z zajęciem dróg żółciowych i objawami cholangitis.

Objawy kliniczne cyklosporozy

Zarażenie wywołuje wodnistą biegunkę o charakterze nawrotowym, której towarzyszą inne objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, bóle brzucha i wzdęcia. W okresie wyciszenia nierzadko występują zaparcia.

Diagnostyka

Metodą z wyboru jest badanie mikroskopowe kału w świetle ultrafioletowym. Rutynowe badanie parazytologiczne kału pod mikroskopem jest mało przydatne. Pomocne bywa barwienie preparatów metodą Ziehla-Neelsena. Istotne znaczenie ma oglądanie wielu próbek kału, ze względu na nieregularność wydalania oocyst Cyclospora cayetanensis, nierzadko w znikomej liczbie. Identyfikacja pierwotniaka potwierdza inwazję.

Różnicowanie

Cyklosporozę należy różnicować z giardiozą, kryptosporydiozą, izosporozą. Ponadto trzeba uwzględnić biegunki infekcyjne o innej etiologii oraz zaburzenia czynnościowe jelit.

Leczenie

U osób immunokompetentnych można zastosować nitazoksanid w dawce 500 mg 2 razy na dobę przez 7 dni. Efekt terapeutyczny uzyskuje się również po podaniu kotrimoksazolu w dawce 960 mg 2 razy na dobę przez 7 dni. W przypadku osób z niedoborami immunologicznymi wskazane jest podwojenie dawki dobowej (4 razy 960 mg) i przedłużenie kuracji do 10 dni. Następnie należy prowadzić leczenie podtrzymujące, podając kotrimoksazol w dawce 960 mg 3 razy w tygodniu. W leczeniu cyklosporozy zastosowanie ma również cyprofloksacyna. Zalecane dawkowanie to 2 razy 500 mg przez 7 dni. Terapia podtrzymująca u osób z zaburzeniami odporności polega na podawaniu cyprofloksacyny w dawce 500 mg 3 razy w tygodniu. Nie zaleca się stosowania leków hamujących perystaltykę jelit.

Zapobieganie

Postępowanie zapobiegawcze polega na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny, spożywaniu wody uzdatnionej do picia oraz unikaniu produktów spożywczych, które mogą być skażone patogenami chorobotwórczymi, w tym oocystami Cyclospora cayetanensis.

Rokowanie

Źródło: Kajfasz P.: Rzadkie zespoły biegunkowe wywołane przez pierwotniaki [w:] Cianciara J.,  Juszczyk J. (red.): Choroby zakaźne i pasożytnicze, tom II. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012, s. 645-646.