W badaniu przeprowadzonym w kilku hiszpańskich ośrodkach oceniono sekwencyjną strategię przesiewową mającą na celu wykrywanie wczesnego nadciśnienia wrotnego, opierającą się na rutynowych danych klinicznych (liczba płytek krwi i wynik badania ultrasonograficznego brzucha) i wynikach elastografii (transient elastography − TE).

Fazę przesiewową badań wykonywano ambulatoryjnie. Kwalifikowano do nich bezobjawowych pacjentów z chorobą wątroby, u których nigdy wcześniej nie rozpoznano nadciśnienia wrotnego. U wszystkich zakwalifikowanych pacjentów wykonywano TE. Następnie u chorych ze sztywnością wątroby (liver stiffness − LS) ≥ 13,6 kPa wykonywano gastroskopię i pomiar gradientu ciśnienia żylnego w wątrobie (hepatic venous pressure gradient − HVPG). Analizując wyniki, pacjentów podzielono na 3 grupy:

• grupa A, chorzy z liczbą płytek krwi ≥ 150,000/mm³ i prawidłowym wynikiem badania ultrasonograficznego brzucha;
• grupa B: liczba płytek < 150,000/mm³, prawidłowy wynik badania ultrasonograficznego brzucha;
• grupa C: liczba płytek < 150, 000/mm³ i nieprawidłowy wynik badania ultrasonograficznego brzucha (splenomegalia, guzowata powierzchnia wątroby).

Do badania zakwalifikowano 250 pacjentów (69% grupa A, 20% grupa B, 11% grupa C). Podwyższoną wartość LS (> 13,6 kPa) stwierdzono u 54 pacjentów, u 9 wynik był niediagnostyczny, a u pozostałych uzyskano prawidłową wartość. Spośród 54 pacjentów z podwyższoną wartością LS badanie endoskopowe wykonano u 49 chorych. U 20% pacjentów z tej grupy stwierdzono obecność małych żylaków. Żaden z pacjentów z grupy A nie miał żylaków, a 90% pacjentów z żylakami należało do grupy C. Pomiar HVPG wykonano u 40 pacjentów: 93% miało nadciśnienie wrotne (HVPG > 5), zaś 65% klinicznie istotne nadciśnienie wrotne (HVPG > 10). Tylko 3 pacjentów (wyłącznie chorzy z grupy A) miało HVPG < 5 mmHg. Wszyscy pacjenci z grup B i C z LS ≥ 13,6 kPa mieli nadciśnienie wrotne. W badaniu wykazano również, że wartość LS przekraczająca 25 kPa jest niemal pewnym wskaźnikiem istotnego klinicznie nadciśnienia wrotnego.

Podsumowując, autorzy stwierdzają, że rutynowe dane kliniczne w powiązaniu z TE mogą być przydatne w wykrywaniu wczesnego nadciśnienia wrotnego wśród bezobjawowych pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby.

Źródło: Augustin S., Millán L., González A., Martell M., Gelabert A., Segarra A., Serres X., Esteban R., Genescà J.: Detection of early portal hypertension with routine data and liver stiffness in patients with asymptomatic liver disease: a prospective study. J Hepatol 2014 Mar; 60(3): 561-9.

Lek. Paweł Rogalski