W przeprowadzonych dwóch randomizowanych kontrolowanych badaniach dotyczących stosowania rekombinowanego czynnika VIIa (rVIIa) u pacjentów z krwawieniem żylakowym w przebiegu marskości wątroby nie wykazano istotnych korzyści.
W jednym z wydań pisma Journal of Hepatology opublikowano wyniki metaanalizy tych dwóch badań, opierającej się na danych poszczególnych pacjentów. Autorzy szczególną uwagę zwrócili na pacjentów wysokiego ryzyka. Pierwotnym punktem końcowym badania była ocena efektu stosowania rekombinowanego czynnika VIIa na złożony punkt końcowy definiowany jako: brak możliwości uzyskania hemostazy, nawrót krwawienia lub zgon w ciągu 5 dni. Wysokie ryzyko wiązano z aktywnym krwawieniem utrzymującym się w czasie badania endoskopowego, pomimo stosowania leku naczynioaktywnego i z uzyskaniem przez pacjenta > 8 punktów w skali Child-Pugh. Metaanalizą objęto 497 pacjentów, u 308 stwierdzono aktywne krwawienie w czasie badania endoskopowego, a 283 z nich uzyskało > 8 punktów w skali Child-Pugh. Porównując wszystkich pacjentów, u których stosowano czynnik rVIIa z pacjentami, u których stosowano placebo, nie wykazano istotnych różnic. Tym niemniej w podgrupie pacjentów z aktywnym krwawieniem w czasie badania endoskopowego stwierdzono statystycznie niższą częstość niepowodzeń leczenia krwawienia u chorych, u których stosowano czynnik rVIIa, w porównaniu z grupą pacjentów, którym podawano placebo (17% vs. 26%, p = 0,049). Różnice te były jeszcze większe u chorych, u których stwierdzono aktywne krwawienie i którzy dodatkowo uzyskali > 8 punktów w skali Child-Pugh (16% vs. 27%, odpowiednio w grupie leczonej czynnikiem rVIIa i placebo, p = 0,023). Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że nie stwierdzono korzyści długoterminowych ze stosowania czynnika rVIIa w kontekście nawrotów krwawienia i śmiertelności, co oceniano po 6 tygodniach leczenia, a u 5 pacjentów leczonych tym czynnikiem wystąpiły incydenty zakrzepowo-zatorowe (w grupie stosującej placebo nie stwierdzono powikłań zakrzepowo-zatorowych).
Podsumowując wyniki metaanalizy, autorzy stwierdzają, że stosowanie rekombinowanego czynnika VIIa w leczeniu pacjentów z aktywnym krwawieniem żylakowym, może przynosić korzyści w podgrupie chorych z zaawansowaną marskością i aktywnym krwawieniem z żylaków stwierdzonym w czasie badania endoskopowego. Autorzy badania sugerują podawanie czynnika rVIIa w dawce 100 µg/kg. Leczenie to należy rozważać w szczególności u pacjentów, u których nie uzyskano hemostazy pomimo zastosowania standardowej terapii, licząc się jednak ze zwiększonym ryzykiem incydentów zakrzepowo-zatorowych.
Opracowano na podstawie: Bendtsen F., D'Amico G., Rusch E.: Effect of recombinant Factor VIIa on outcome of acute variceal bleeding: an individual patient based meta-analysis of two controlled trials. J Hepatol 2014; 61(2): 252-9.
Lek. Paweł Rogalski
