Strategie transfuzji u pacjentów z ostrym krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Strategie transfuzji u pacjentów z ostrym krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego
Obecnie stosowane strategie przetaczania koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) u pacjentów z ostrym krwawieniem z przewodu pokarmowego budzą kontrowersje. Wyniki wcześniejszych badań sugerują, że nadmierne przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych może być niekorzystne u pacjentów z anemią z towarzyszącą hipowolemią. Co więcej badania na zwierzętach sugerują, że przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych może być szczególnie szkodliwe u pacjentów ze źródłem krwawienia związanym z nadciśnieniem wrotnym, co wynika ze wzrostu ciśnienia „z odbicia” w układzie wrotnym.

Na początku 2013 r. w New England Journal of Medicine opublikowano wyniki badania prowadzonego w latach 2003-2009, w którym porównano skuteczność i bezpieczeństwo strategii restrykcyjnej przetaczania KKCz polegającej na wykonywaniu transfuzji, gdy stężenie hemoglobiny spadało poniżej 7 g/dl z docelową wartością Hb 7-9 g/dl i strategii liberalnej polegającej na wykonywaniu transfuzji, gdy stężenie hemoglobiny obniżało się poniżej 9 g/dl i z docelowymi wartościami 9-11 g/dl.

Do badania zakwalifikowano 921 pacjentów z ciężkim, ostrym krwawieniem z przewodu pokarmowego. W grupie, w której stosowano strategię restrykcyjną 51% chorych nie otrzymało KKCz, w porównaniu do 14% w grupie, w której stosowano strategię liberalną. Prawdopodobieństwo przeżycia w 6. tygodniu było wyższe w grupie leczonej zgodnie ze strategią restrykcyjną niż w grupie, w której stosowano strategię liberalną (95% vs. 91%). Opóźnione krwawienia obserwowano w 10% przypadków u pacjentów z grupy zakwalifikowanej do strategii restrykcyjnej i 16% pacjentów z grupy stosującej strategię liberalną. Prawdopodobieństwo przeżycia przy zastosowaniu strategii restrykcyjnej było nieznacznie wyższe w podgrupie pacjentów z krwawieniami na tle wrzodów trawiennych i było znacznie wyższe w podgrupie pacjentów z marskością i stopniem A i B w skali Child – Pugh. Wśród pacjentów z krwawieniem żylakowym, u których zastosowano przetoczenia krwi zgodnie ze strategią liberalną wykazano istotny wzrost gradientu w żyle wrotnej we wczesnym okresie po krwawieniu, nie stwierdzono takiej zależności u osób zakwalifikowanych do strategii restrykcyjnej.

Podsumowując, w porównaniu do strategii liberalnej przetaczania KKCz, strategia restrykcyjna znacząco poprawia wyniki leczenia pacjentów z ostrym krwawieniem z przewodu pokarmowego. Zdaniem autorów niekorzystne działanie transfuzji może wynikać między innymi ze zmniejszenia skurczu naczyń trzewnych, który występuje w normalnych warunkach w odpowiedzi na hipowolemię, jak również z zaburzeń krzepnięcia będących następstwem transfuzji.

Źródło: Villanueva C., Colomo A., Bosch A., Concepción M., Hernandez-Gea V., Aracil C., Graupera I., Poca M., Alvarez-Urturi C., Gordillo J., Guarner-Argente C., Santaló M., Muñiz E., Guarner C.: Transfusion strategies for acute upper gastrointestinal bleeding. N Engl J Med. 2013 Jan 3; 368(1): 11-21.

Lek. Paweł Rogalski