Terminologia wymaga użycia właściwych określeń. Z kolei semantyka określa znaczenie tych określeń. Obie powyższe dziedziny zmieniają się dynamicznie wraz z rozwojem medycyny, a sposób ich postrzegania zależy w pewnym stopniu od osobistych opinii. Dopuszczalna jest pewna elastyczność, gdyż używanie zbyt sztywnej terminologii może tak naprawdę utrudniać jej ewolucję. Z drugiej strony należy identyfikować i eliminować określenia niepoprawne, przestarzałe, dwuznaczne, niekonieczne oraz zbędne.
Poprawne określenie musi być przede wszystkim swoiste, tzn. niedwuznaczne, a ponadto powinno spełniać następujące kryteria, powinno być: proste (preferowane określenia jednowyrazowe), jednoznaczne, o znaczeniu międzynarodowym oraz brzmiące identycznie lub podobnie w większości języków świata.
Określenia używane w językach innych niż angielski powinny, w miarę możliwości, mieć taką samą etymologię. Jednak w przypadku, gdy w innym języku identyczne określenie ma inne znaczenie, lepiej użyć inaczej brzmiącego określenia niż przyjąć podobne określenie oznaczające coś innego.
Używanie synonimów, np. określeń o takim samym znaczeniu, jest w większości przypadków zbędne i niepożądane.
Zasady terminologii endoskopowej
Trzy etapy tworzenia raportu z badania endoskopowego obejmują:- Opis.
- Interpretację.
- Ostateczne rozpoznanie obejmujące wynik badania histopatologicznego lub cytologicznego.
1. Opis
W opisie badania endoskopowego, jak w przypadku każdej innej procedury, należy używać właściwych określeń. Zasadniczo, analogicznie jak w dermatologii, endoskopia opisuje makroskopowe zmiany wnętrza przewodu pokarmowego i jamy brzusznej, w szczególności powierzchnię i kolor błony śluzowej lub surowiczej, ruchomość ścian przewodu pokarmowego, kształt i wygląd stwierdzanych nieprawidłowości. W części opisowej należy zatem używać wyłącznie określeń dotyczących cech makroskopowych. Niewłaściwe jest natomiast stosowanie terminów sugerujących cechy, których nie można stwierdzić gołym okiem, np. określanie struktury histopatologicznej, jako „zapalenie żołądka” czy „zapalenie okrężnicy” lub podawanie cech, które można ocenić wyłącznie częściowo lub pobieżnie, np. głębokość zmiany, czas trwania choroby itp.
Terminologia opisowa jest zatem w dużej mierze swoista dla endoskopii i różni się od innych metod i dziedzin, jak patologia.
2. Interpretacja
Interpretacja zmian uwidocznionych podczas endoskopii, w aspekcie rozpoznania klinicznego, powinna być zawarta w podsumowaniu raportu. Powinna wyraźnie odpowiadać na pytania podnoszone przez osobę kierującą pacjenta na badanie. Podczas gdy opis badania musi być tak bardzo obiektywny, jak tylko jest to możliwe, interpretacja uwidocznionych zmian zależy w dużej mierze od subiektywnej oceny endoskopisty.
3. Ostateczne rozpoznanie
W wielu przypadkach do postawienia ostatecznego rozpoznania konieczne jest zastosowanie uzupełniających metod, takich jak biopsja. Z tego względu terminologia WEO jest niezależna od diagnostycznej klasyfikacji chorób zawartej np. w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD).
Wybór odpowiednich terminów i określeń
W terminologii endoskopowej należy w miarę możliwości unikać określeń histopatologicznych lub klinicznych, których nie można rozpoznać na podstawie badania endoskopowego w sposób niebudzący wątpliwości. Część powszechnie stosowanych określeń zmian i chorób, które można rozpoznać endoskopowo z wiarygodną trafnością, może być jednak stosowana w formie terminów alternatywnych, np. wrzód (w przypadku ubytku błony śluzowej), przekrwienie (w przypadku zaczerwienienia błony śluzowej).
Źródło: Fragment: Waye j.D, Mařatka Z., Armengol Miró J.R.: Endoskopia przewodu pokarmowego: terminologia, definicje i klasyfikacje w opisie badań diagnostycznych i terapeutycznych z ujednoliconym systemem raportowania. Wydanie 6, rozszerzone. Red. nauk. wyd. pol. A. Dąbrowski. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018, s. IX-XI.
