Cyklosporyna A – inhibitor kalcyneuryny blokujący selektywnie odporność T – komórkową i infliksimab – monoklonalne przeciwciało anty-TNF stanowią skuteczną alternatywę dla leczenia chirurgicznego i są uznawane za terapię ratunkową, mogącą pozwolić na uniknięcie kolektomii u pacjentów z ciężkim rzutem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nieodpowiadających na leczenie dożylnymi glukokortykosteroidami. Skuteczność obu leków wykazywano w kilku wcześniejszych badaniach, tym niemniej wyniki pierwszego, wieloośrodkowego, randomizowanego badania porównującego bezpośrednio te dwa leki opublikowano dopiero niedawno na łamach pisma The Lancet.
Do badania włączono w sumie 115 pacjentów kwalifikowanych w latach 2007-2010. Chorzy pochodzili z 27 ośrodków we Francji, Belgii, Hiszpanii i Finlandii. Żaden z pacjentów nie otrzymywał wcześniej cyklosporyny ani infliksimabu. Nie kwalifikowano również chorych, u których włączono azatioprynę lub merkaptopurynę ponad 4 tygodnie wcześniej. W trakcie badania cyklosporynę stosowano w dawce 2mg/kg przez pierwszy tydzień, a następnie lek podawano w formie doustnej, monitorując jego stężenie we krwi. Infliksimab podawano w dawce 5mg/kg w 0’, 14’, 42’ dniu. Jeśli uzyskano odpowiedź po 7 dniach w obu grupach włączano azatioprynę w dawce 2-2,5mg/kg i przechodzono na metyloprednizolon w dawce 30 mg dziennie. Dodatkowo w razie potrzeby stosowano leczenie żywieniowe i antybiotyki.
Niepowodzenie leczenia miało miejsce u 35 (60%) pacjentów z cyklosporyną i 31 (54%) pacjentów z infliksimabem. Odpowiedź na leczenie po 7 dniach uzyskano u 86% pacjentów leczonych cyklosporyną i 84% pacjentów leczonych infliksimabem. Przy czym szybciej uzyskiwano poprawę u pacjentów leczonych infliksimabem. Wygojenie śluzówek osiągnięto u 47% pacjentów z cyklosporyną i 45% pacjentów z grupy z infliksimabem. Kolektomię wykonano u 10 pacjentów z grupy z cyklosporyną i u 12 pacjentów z grupy z infliksimabem. U 16% pacjentów z grupy leczonej cyklosporyną i 14% pacjentów z grupy leczonej infliksimabem wystąpiły poważne działania niepożądane leków.
Podsumowując wyniki, autorzy stwierdzają, że cyklosporyna i infliksimab mają podobną skuteczność w leczeniu pacjentów z ciężkim rzutem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nieodpowiadających na leczenie glukokortykosteroidami. W praktyce klinicznej wybór pomiędzy tymi dwoma lekami powinien opierać się na własnych doświadczeniach ośrodka.
Lek. Paweł Rogalski