GLISTA LUDZKA

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides hominis) jest pasożytem wywołującym glistnicę. Według oficjalnych polskich danych, raportowanych przez PZH, w latach 2007-2008 liczba zachorowań rocznie wyniosła 4,9-5,8 tys., natomiast średnia liczba hospitalizacji – 21% przy współczynniku zapadalności 12,9-15,3/100 tys. mieszkańców. Glista ludzka jest dużym robakiem obłym bytującym w świetle jelita cienkiego. Samiec osiąga długość ok. 15-25 cm, samica ok. 40-42 cm. Jedynym żywicielem glisty ludzkiej jest człowiek. Dorosłe samice żyją w jelicie cienkim, żywiąc się strawionym i przygotowanym już do resorpcji pokarmem. Składają dziennie do 200 tys. jaj, które z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. Po 6-tygodniowym rozwoju w wodzie lub wilgotnej glebie powstają z nich zakaźne larwy i w takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela.

Drogi zarażania

Do zarażenia glistą ludzką dochodzi za pośrednictwem środowiska zewnętrznego. Jaja glist znajdujące się w glebie, wodzie, na świeżych warzywach i owocach zostają przeniesione do ust za pośrednictwem brudnych rąk. W jelicie człowieka z osłon jajowych wydostają się larwy, które przez ścianki jelita przedostają się do naczyń krwionośnych i rozpoczynają wędrówkę do płuc – do pęcherzyków płucnych. Po osiągnięciu 2 mm długości zaczynają wędrówkę w górę przez oskrzeliki, oskrzela, do tchawicy, a następnie do krtani, skąd odruchowo przełknięte dostają się do żołądka, a następnie do jelita, gdzie dorastają, by po ok. 2 miesiącach od zakażenia rozmnażać się płciowo w jelitach. Dojrzały robak żyje ok. 1-2 lat.

Objawy

Dorosłe osobniki występujące w niewielkiej liczbie zazwyczaj nie powodują poważniejszych zaburzeń. Duża ich liczba może być przyczyną ogólnego osłabienia, zawrotów głowy, obrzęków twarzy, nadmiernej pobudliwości, reakcji alergicznych i bólów brzucha. Migrujące dorosłe osobniki mogą wywołać niedrożność dróg żółciowych lub mogą być wydalone przez jamę ustną. W fazie migracji larw przez płuca może pojawić się kaszel, dyspnoe, krwioplucie, eozynofilowe zapalenie płuc – zespół Loefflera.

Rozpoznawanie

Rozpoznanie glistnicy często jest przypadkowe – poprzez zauważenie glisty w kale lub w zwymiotowanej treści pokarmowej. CDC (Centers for Disease Control and Prevention) zaleca jedynie badanie zagęszczonego stolca na obecność jaj pasożyta. Wykazanie obecności swoistych immunoglobulin skierowanych przeciwko Ascaris lumbricoides w surowicy krwi za pomocą odczynów serologicznych potwierdza obecność zarażenia. Infekcji może towarzyszyć eozynofilia.

Leczenie i profilaktyka

W celu eliminacji pasożytów stosuje się chemioterapeutyki: albendazol 400 mg doustnie jednorazowo (z jedzeniem), mebendazol 100mg 2 x na dobę przez 3 dni lub 500mg jednorazowo bądź i wermektynę: 150 -200 μg/kg m.c. doustnie 1 x (na pusty żołądek z wodą). Po 2 tygodniach należy sprawdzić skuteczność leczenia, badając kał, i w razie niepowodzenia powtórzyć kurację. Podczas leczenia i po nim należy rygorystycznie przestrzegać higieny osobistej i żywienia. W tym celu powinno się codziennie zmieniać bieliznę pościelową i osobistą, dezynfekować urządzenia sanitarne, pić przegotowaną wodę, starannie myć owoce i warzywa oraz zwracać uwagę dzieciom na konieczność regularnego mycia rąk przed posiłkami i po każdym skorzystaniu z toalety.

Źródło: Kotowska M., Albrecht P.: Najczęstsze choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego [w:] Albrecht P. (red.): Gastroenterologia dziecięca – poradnik lekarza praktyka. Wydawnictwo Czelej 2014, s. 112-113.