Probiotyki w chorobach wątroby

Probiotyki w chorobach wątroby

Probiotics in liver diseases

Halina Cichoż-Lach
Klinika Gastroenterologii z Pracownią Endoskopową Uniwersytetu Medycznego w Lublinie


Streszczenie

Mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w czynności jelitowego układu odpornościowego, wpływa na cały system immunologiczny w ustroju człowieka i jest istotnym czynnikiem utrzymującym hemostazę i dobrostan organizmu ludzkiego. Zaburzenie fizjologicznego składu mikrobioty jelitowej, a co za tym idzie, upośledzenie funkcji bariery jelitowej leży u postaw patogenetycznych wielu różnych chorób, także przewlekłych chorób wątroby. Próby jej modyfikacji przez stosowanie probiotyków mogą być istotnym elementem terapii. W tym artykule przedstawiono efekty stosowania wieloszczepowych probiotyków w przewlekłych chorobach wątroby. Te efekty wskazują na korzystny wpływ tej formy leczenia w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby i w alkoholowej chorobie wątroby. Są skuteczne w pierwotnej i wtórnej profilaktyce encefalopatii wątrobowej. Wyniki badań sugerują, że probiotyki poprawiają wydolność wątroby ocenianą w skali Childa-Turcotte’a-Pugha i w MELD (Model for End-Stage Liver Disease).

Abstract

The gut microbiota plays a key role in the intestinal immune system, and is an important factor in maintaining hemostasis and well-being of the human body. The disturbance of the physiological gut microbiota causes the impairment of the intestinal barrier function and is the pathogenetic basis of many different diseases, including chronic liver diseases. Attempts to modify the gut microbiota through the use of probiotics can be an important element of the therapy. This article presents the effects of multi-strain probiotics in chronic liver diseases. They indicate the beneficial effect of probiotics in the treatment of non-alcoholic fatty liver disease and alcohol-related liver disease. Probiotics are effective in primary and secondary prevention of hepatic encephalopathy. The results of the research suggest that probiotics improve liver efficiency assessed by the Child-Turcotte-Pugh scale and Model for End-Stage Liver Disease (MELD).

Słowa kluczowe: mikrobiota jelitowa, dysbioza, probiotyki, przewlekłe choroby wątroby, encefalopatia wątrobowa

Key words: gut microbiota, dysbiosis, probiotics, chronic liver diseases, hepatic encephalopathy

Fizjologiczna mikrobiota jelitowa w organizmie człowieka składa się z ok. 1014 komórek różnych drobnoustrojów: bakterii, wirusów, grzybów i archeonów. Obejmuje ona ponad 104 gatunków bakterii, głównie Gram-ujemnych i beztlenowych, wśród których przeważają dwa typy: Bacteroidetes i Firmicutes, stanowiące ok. 60-90% składu całej mikrobioty [1]. W warunkach fizjologicznych tylko nieznaczna ilość bakterii Gram-dodatnich i bakterii tlenowych kolonizuje jelito cienkie. Taki stan utrzymuje się dzięki kwaśnemu pH soku żołądkowego, perystaltyce jelit, przeciwbakteryjnemu działaniu soku trzustkowego zawierającego enzymy proteolityczne i lipolityczne, warstwie śluzu jelitowego z zawartością wydzielniczych immunoglobulin IgA i prawidłowej czynności zastawki krętniczo-kątniczej.

Zaburzenie któregokolwiek mechanizmu kształtującego prawidłową florę jelita cienkiego upośledza jej skład i sprzyja rozwojowi bakterii zwykle kolonizujących jelito grube. Inne elementy wpływające na mikrobiotę jelitową to: sposób odżywiania, infekcje przewodu pokarmowego, stosowane leki (antybiotyki, inhibitory pompy protonowej, niesteroidowe leki przeciwzapalne), wiek pacjenta, wskaźnik masy ciała, przebyte zabiegi operacyjne i choroby towarzyszące [2-4]. Mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w czynności jelitowego układu odpornościowego, wpływa na cały system immunologiczny w ustroju człowieka i jest istotnym czynnikiem utrzymującym hemostazę i dobrostan ludzkiego organizmu. Zaburzenia mikrobioty (dysbioza), przez zmiany składu flory bakteryjnej, powodują zmniejszenie jej różnorodności genetycznej (low gene account – LGC). Konsekwencją tego stanu jest większa zawartość bakterii działających prozapalnie, zmniejszenie ilości bakterii syntetyzujących maślan (główne źródło energii dla kolonocytów, poprawia szczelność nabłonka jelitowego, sprzyja jego regeneracji, zmniejsza przepuszczalność bariery jelitowej) i rozwój bakterii odpowiedzialnych za degradację śluzu, co upośledza funkcję bariery jelitowej, sprzyja translokacji bakteryjnej i promuje rozwój stresu oksydacyjnego ze wszystkimi jego konsekwencjami [5-9].

Dane z piśmiennictwa pokazują, że zaburzenie składu mikrobioty jelitowej leży u podstaw patogenetycznych wielu chorób [10]. Szacuje się, że dysbioza towarzyszy ponad 50% chorych z zespołem jelita drażliwego, 30-40% pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, 30-40% przypadków przewlekłego zapalenia trzustki. Jest obecna u pacjentów z kamicą pęcherzyka żółciowego, z celiakią, u chorych z cukrzycą typu 2, otyłością i miażdżycą, u pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby. Zaburzenia mikrobioty jelitowej występują również w chorobach alergicznych, neurodegeneracyjnych, autoimmunologicznych (twardzina uogólniona), w depresji, autyzmie i schizofrenii [11-15].

Pobierz pełną treść artykułu