Regurgitacja jest częstym zjawiskiem u niemowląt i polega na niezależnym od woli cofaniu pokarmu z żołądka do ust z następowym ulaniem go na zewnątrz.
Ulewanie należy odróżnić od wymiotów, które są odruchem kierowanym przez ośrodkowy układ nerwowy z zaangażowaniem zespołu mięśni szkieletowych oraz unerwionych przez układ wegetatywny, w czasie którego zawartość żołądka zostaje gwałtownie wyrzucona przez usta na zewnątrz.
Dla rozpoznania regurgitacji niemowlęcej wg III Kryteriów Rzymskich wymagane są następujące
warunki:
- wiek dziecka od 3 tygodni do 12 miesięcy;
- występowanie regurgitacji dwa lub więcej epizodów w ciągu dnia przez co najmniej 3 tygodnie;
- negatywny wywiad w kierunku wymiotów, zachłyśnięć, bezdechów, zwolnienia tempa rozwoju fizycznego, trudności w żywieniu lub połykaniu.
Utrzymywanie się ulewań u dzieci powyżej 12. miesiąca życia jest wskazaniem do badań w kierunku nieprawidłowości anatomicznych przewodu pokarmowego [1, 2]. Postępowanie terapeutyczne sprowadza się z jednej strony do uspokojenia i rozwiania wątpliwości rodziców oraz zapewnienia możliwości ponownej oceny klinicznej, jeżeli będzie zachodziła potrzeba. Postępowanie odnośnie do dziecka sprowadza się do włączenia mieszanek zagęszczonych oraz przestrzeganiu właściwej pozycji przy karmieniu.
Zespół ruminacji u niemowląt (określany również jako zespół przeżuwania) jest rzadkim zaburzeniem charakteryzującym się świadomym, nawykowym cofaniem niedawno połkniętego pokarmu z żołądka do jamy ustnej, ponownym jego przeżuciu i połknięciu lub usunięciu na zewnątrz. Przy nasilonym wypluwaniu pokarmu może doprowadzić do niedożywienia i opóźnienia rozwoju fizycznego. Zwykle zagrożenie to występuje w stanach zaniedbania socjalnego [3].
Do rozpoznania ruminacji niemowlęcej wg III Kryteriów Rzymskich wymagane są następujące
warunki:
- zaburzenie powinno utrzymywać się dłużej niż 3 miesiące;
- powtarzające się skurcze mięśni brzucha, przepony i języka, których celem jest cofnięcie kęsa z żołądka do jamy ustnej, a następnie przeżucie i ponowne połknięcie lub usunięcie na zewnątrz;
- co najmniej trzy z poniższych warunków:
a) początek objawów między 3. a 8. miesiącem życia,
b) nieskuteczne próby leczenia (inhibitory pompy protonowej, leki prokinetyczne, zmiana mieszanek, leki antycholinergiczne, żywienie przez sondę ),
c) nie towarzyszą ani wymioty, ani niepokój,
d) objawy nie występują w czasie snu ani w sytuacji zaabsorbowania dziecka innym zajęciem przez opiekunów.
W zachowaniu małego pacjenta zwracają uwagę stany zamykania się w sobie (stan samoabsorbujący). Odwrócenie uwagi dziecka zapobiega ruminacji. Obserwacja wymaga dyskrecji, ponieważ po zorientowaniu się dziecka, że jest obserwowane, przerywa ono przeżuwanie. W leczeniu zwraca się uwagę na pomoc matce w poprawie jej zdolności do rozpoznawania stanów autoabsorbujących dziecka i potrzeby zajmowania dziecka zabawą lub rozmową.
W różnicowaniu bierze się pod uwagę inne stany charakteryzujące się przewlekłymi wymiotami i niedożywieniem (np. alergia pokarmowa, zwężenie odźwiernika, wady przełyku, przepuklina przeponowa, wrodzona niedoczynność nadnerczy). Po opanowaniu ruminacji zaburzenie to zwykle nie ma nawrotów, nawet w rodzinach zaniedbanych socjalnie.
Piśmiennictwo:
1. Nelson S.P., Chen E.H., Syniar G.M. i wsp.: Prevalence of symptoms of gastrooesophageal refl ux during infancy. Arch Pediatr Adolesc Med 1997, 15, 569-572.
2. Cucchiara S., Hyman P.E.: Infant regurgitation [w:] Pediatric functional disorders, Hyman P.E. (red.), Acad Prof Inform Serv, New York, 1999.
3. Berkowitz C.: Nonorganic failure to thrive and infant rumination syndrome [w:] Pediatric functional disorders, Hyman P.E. (red.), Acad Prof Inform Serv, New York, 1999.
Źródło: Ryżko J.: Gastroenterologia pediatryczna - pytania i odpowiedzi. Gastroenterologia Praktyczna 2012, 1 (14) 81-82.