Gastroenterologia Praktyczna, 1/2020

  • Zapalenie trzustki: wersja 2 klasyfikacji TIGAR‑O z uwzględnieniem etiologicznych czynników ryzyka zapalenia trzustki w oparciu o doniesienia naukowe i dostępne aktualizacje
  • Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Gastroenterologii, dotyczące postępowania z pacjentem z nieswoistą chorobą zapalną jelit w dobie pandemii COVID‑19
  • Czy stłuszczenie trzustki może stanowić nową składową zespołu metabolicznego?
  • Rola prokinetyków w leczeniu wybranych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego
  • Zastosowanie endoskopowej radiotermoablacji w chorobach dróg żółciowych
  • Plamica Henocha‑Schönleina w praktyce gastrologicznej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa
  • Pacjent z chorobą Leśniowskiego‑Crohna i ziarniniakowatością ustno‑twarzową – opis przypadku
  • Ogniskowy gruczolakorak w polipie hiperplastycznym żołądka u 82‑letniej kobiety
  • Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby u dzieci
  • Agresywny pacjent. Odstąpienie przez lekarza od wykonywania czynności zawodowych

 

Wersja eBook:

Cena: 27.00 PLN

Zapalenie trzustki: wersja 2 klasyfikacji TIGAR‑O z uwzględnieniem etiologicznych czynników ryzyka zapalenia trzustki w oparciu o doniesienia naukowe i dostępne aktualizacje
Pancreatitis: TIGAR‑O Version 2 risk etiology checklist with topic reviews, updates, and use primers
David C. Whitcomb, MD, PhD, for the North American Pancreatitis Study Group


Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Gastroenterologii, dotyczące postępowania z pacjentem z nieswoistą chorobą zapalną jelit w dobie pandemii COVID‑19
Michał Łodyga, Piotr Eder, Agnieszka Dobrowolska, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska


Czy stłuszczenie trzustki może stanowić nową składową zespołu metabolicznego?
Can pancreatic steatosis be a new component of the metabolic syndrome?
Maria Stawirej‑Kucharek, Anita Gąsiorowska


Rola prokinetyków w leczeniu wybranych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego
The role of prokinetics in the treatment of selected diseases of the upper gastrointestinal tract
Ewa Walecka‑Kapica


Zastosowanie endoskopowej radiotermoablacji w chorobach dróg żółciowych
The use of endoscopic radiofrequency ablation in biliary diseases
Anna Mackiewicz, Adam Przybyłkowski


Plamica Henocha‑Schönleina w praktyce gastrologicznej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa
Patients with Henoch‑Schönlein purpura in gastroenterology department – case report and a literature review
Aleksandra Kaczka, Milena Padysz, Piotr Oset, Cezary Chojnacki, Anita Gąsiorowska


Pacjent z chorobą Leśniowskiego‑Crohna i ziarniniakowatością ustno‑twarzową – opis przypadku
Patient with orofacial granulomatosis and Crohn’s disease – a case report
Milena Padysz, Aleksandra Kaczka, Maria Wiśniewska-Jarosińska


Ogniskowy gruczolakorak w polipie hiperplastycznym żołądka u 82‑letniej kobiety
Focal adenocarcinoma in a hyperplastic polyp of the stomach in a 82‑year‑old female
Tomasz Kurowski, Bartosz Ostrowski, Piotr Wosiewicz, Tomasz Marek, Piotr Paleń, Maciej Kajor, Marek Hartleb


Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby u dzieci
Non‑alcoholic fatty liver disease in children
Dariusz Marek Lebensztejn


Agresywny pacjent. Odstąpienie przez lekarza od wykonywania czynności zawodowych
Rafał Patryn

Zapalenie trzustki: wersja 2 klasyfikacji TIGAR‑O z uwzględnieniem etiologicznych czynników ryzyka zapalenia trzustki w oparciu o doniesienia naukowe i dostępne aktualizacje
Pancreatitis: TIGAR‑O Version 2 risk etiology checklist with topic reviews, updates, and use primers
David C. Whitcomb, MD, PhD, for the North American Pancreatitis Study Group

 
Klasyfikacja TIGAR‑O_V1 uwzględnia następujące grupy czynników etiologicznych zapaleń trzustki: toksyczno‑metaboliczne, idiopatyczne, genetyczne, autoimmunologiczne, nawracające, ostre zapalenie trzustki o ciężkim przebiegu oraz zaporowe zapalenie trzustki. Ponadto uwzględnia czynniki genetyczne, immunologiczne, metaboliczne, żywieniowe, neurologiczne, dysplastyczne i inne. Nowe doniesienia potrzebne do zrozumienia i leczenia chorób trzustki wymagają aktualizacji w postaci listy TIGAR‑O_V2 zarówno w formie krótkiej (S), jak i długiej (L). Dotychczasowa klasyfikacja została zmodyfikowana, aby ułatwić pozyskiwanie danych i analizować określone czynniki, które mogą przyczyniać się do progresji chorób trzustki u poszczególnych chorych lub grup pacjentów, pomagając w wyborze ich leczenia. Uzasadnienie i kluczowe aspekty kliniczne są podsumowane w każdym zaktualizowanym punkcie listy. Znajomość modelu przyspiesza proces zbierania danych, uwzględniając dokładność wywiadu klinicznego. Nowe podejście do tego zagadnienia ułatwiają również nowe technologie pozyskiwania informacji o stanie klinicznym pacjenta. Lista TIGAR‑O_V2 z zawartymi aktualizacjami powinna być dostępna dla pracowników służby zdrowia zajmujących się pacjentami z chorobami trzustki.
 
 
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Gastroenterologii, dotyczące postępowania z pacjentem z nieswoistą chorobą zapalną jelit w dobie pandemii COVID‑19
Michał Łodyga, Piotr Eder, Agnieszka Dobrowolska, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska
 
 
Czy stłuszczenie trzustki może stanowić nową składową zespołu metabolicznego?
Can pancreatic steatosis be a new component of the metabolic syndrome?
Maria Stawirej‑Kucharek, Anita Gąsiorowska
 
Streszczenie
W ostatnich latach w literaturze medycznej coraz częściej stosowane jest określenie „stłuszczenie trzustki” dla opisu nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej w obrębie trzustki. W przeciwieństwie do coraz lepiej poznanej niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby wiedza dotycząca stłuszczenia trzustki jest niewystarczająca zarówno w zakresie rozpoznawania, jak i konsekwencji klinicznych. Celem pracy jest podsumowanie aktualnej wiedzy na temat powiązań stłuszczenia trzustki z zespołem metabolicznym, a także korelacji z chorobami zapalnymi i rakiem trzustki.
 
Abstract
In recent years, the term “fatty pancreas” has been used more often in the medical literature to describe an excessive accumulation of fatty tissue within the pancreas. In contrast to the well‑known non‑alcoholic fatty liver disease, knowledge about pancreatic steatosis is insufficient in both diagnosis and clinical consequences. The study aims to summarize current knowledge on the relationship between pancreatic steatosis and metabolic syndrome as well as correlations with pancreatitis and pancreatic cancer.
 
 
Rola prokinetyków w leczeniu wybranych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego
The role of prokinetics in the treatment of selected diseases of the upper gastrointestinal tract
Ewa Walecka‑Kapica
 
Streszczenie
Prokinetyki stosowane są najczęściej w leczeniu zaburzeń czynnościowych górnego odcinka przewodu pokarmowego, takich jak dyspepsja czynnościowa, gastropareza i choroba refluksowa przełyku. Obecnie dostępne są cztery grupy prokinetykow, o rożnym mechanizmie działania: antagoniści receptora dopaminowego D2 (itopryd, domperidon); agoniści receptora serotoninowego 5‑HT4 (cyzapryd, tegaserod, mozapryd, prukalopryd); antagonista receptora D2/agonista receptora 5‑HT4 (metoklopramid) oraz agoniści receptora motyliny (erytromycyna). Itopryd – lek, blokujący receptor dopaminowy – D2, będący równocześnie inhibitorem acetylocholinesterazy. Wykazuje działanie prokinetyczne w górnym i w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, dobrze tolerowany, z wysokim profilem bezpieczeństwa, w tym kardiologicznego. Cyzapryd – preparat z grupy agonistów receptora serotoninowego 5‑HT4, z uwagi na wysokie ryzyko interakcji z innymi lekami i wystąpienia ciężkich powikłań kardiologicznych przeciwwskazany u pacjentów obciążonych chorobami serca mimo skutecznego działania prokinetycznego, wycofany w USA i w niektórych krajach Europy. Metoklopramid – antagonista receptorów dopaminowych D2, o działaniu pobudzającym również receptory serotoninowe 5‑HT4 i stymulującym obwodowy układ cholinergiczny do uwalniania acetylocholiny. Jego działanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia ciężkich powikłań neurologicznych i endokrynologicznych, może być więc stosowany tylko krótkotrwale, w celu zapobiegania i leczenia nudności oraz wymiotów. Erytromycyna – antybiotyk z grupy makrolidów o właściwościach agonistycznych w stosunku do receptora motylinowego. Wpływa stymulująco na częstość i amplitudę skurczów żołądka, przyśpiesza jego opróżnianie, znalazła zastosowanie w leczeniu gastroparezy, może jednak spowodować wydłużenie odstępu QT, doprowadzając do zagrażających życiu komorowych zaburzeń rytmu, dlatego też obecnie rzadko jest wykorzystywana jako lek prokinetyczny.
Wyniki wieloletnich badań nad skutecznością i bezpieczeństwem stosowania prokinetyków w chorobach czynnościowych górnego odcinka przewodu pokarmowego zachęcają do stosowania ich w codziennej praktyce klinicznej. Szczególnie itopryd charakteryzuje się wysoką skutecznością terapeutyczną, dobrą tolerancją i wysokim profilem bezpieczeństwa, w tym kardiologicznego, przy niewielkim ryzyku interakcji lekowych i działań niepożądanych.
 
Abstract
Prokinetics are most often used to treat functional disorders of the upper gastrointestinal tract, such as functional dyspepsia, gastroparesis and gastroesophageal reflux disease. Nowadays, four groups of prokinetics are available, with different mechanisms of action: dopamine D2 receptor antagonists (itopride, domperidone); 5‑HT4 serotonin receptor agonists (cisapride, tegaserod, mozapride, prucalopride); D2 receptor antagonist/5‑HT4 receptor agonist (metoclopramide) and motilin receptor agonists (erythromycin). Itopride – a dopamine receptor blocking drug – D2, which is also an acetylcholinesterase inhibitor. It manifests a prokinetic effect in the upper and lower gastrointestinal tract and is well tolerated, with a high safety profile, including cardiological protection. Cizapride – a drug from the group of 5‑HT4 serotonin receptor agonists, due to the high risk of interaction with other drugs and the occurrence of severe cardiac complications, controindicated for patients with heart disease. Despite its effective prokinetic effects, withdrawn from use in the USA and in some European countries. Metoclopramide – an antagonist of dopamine D2 receptors, which also stimulates 5‑HT4 serotonin receptors and the peripheral cholinergic system to release acetylcholine. Its action is also associated with the risk of severe neurological and endocrine complications. For this reason, it can be used only for a short time, to prevent and treat nausea and vomiting. Erythromycin – an antibiotic from the macrolide group, is a motilin receptor agonists. It stimulates the frequency and amplitude of stomach cramps, accelerates its emptying, used in the treatment of gastroparesis. However, it can prolong the QT interval, leading to life‑threatening ventricular arrhythmias, which is the reason for its rare use as a prokinetic drug.
 
The results of many years of research on the effectiveness and safety of the use of prokinetics in functional diseases of the upper gastrointestinal tract encourage us to use them in everyday clinical practice. Especially itopride is characterized by high therapeutic effectiveness, good tolerability and a high safety profile, including cardiological protection, with a low risk of drug interactions and side effects.
 
 
Zastosowanie endoskopowej radiotermoablacji w chorobach dróg żółciowych
The use of endoscopic radiofrequency ablation in biliary diseases
Anna Mackiewicz, Adam Przybyłkowski
 
Streszczenie
Zwężenia, zarówno łagodne, jak i złośliwe, są jedną z częstych przyczyn niedrożności dróg żółciowych. Wskutek zmniejszenia średnicy światła przewodów żółciowych poprzez ich ucisk z zewnątrz lub rozrost patologicznej masy wewnątrz dochodzi do upośledzenia wypływu żółci, a w konsekwencji do żółtaczki mechanicznej. Radiotermoablacja (RFA) to stosunkowo nowa metoda terapeutyczna wykorzystywana do niszczenia (ablacji) tkanek. Pod wpływem prądu naprzemiennego o częstotliwości fal radiowych w zakresie 350‑500 kHz wytwarzane jest ciepło w zakresie 50‑100 stopni Celsjusza wokół elektrody do RFA, które powoduje lokalne zniszczenie komórek. W ostatnich latach metoda radiotermoablacji znalazła zastosowanie w paliatywnym leczeniu złośliwych zwężeń dróg żółciowych, niedrożności metalowych protez żółciowych oraz niszczeniu wznowy gruczolaków brodawki Vatera po ampulektomii. Do zabiegu wykorzystuje się specjalne jednorazowe sondy RFA, przeznaczone do stosowania podczas endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ECPW). W zależności od wielkości zmiany procedurę można bezpiecznie powtarzać w trakcie jednego zabiegu ECPW i koagulować guz bądź patologiczną tkankę w rożnych miejscach, w zależności od dostępności zmiany od strony dróg żółciowych. W pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa prezentującego wyniki zastosowania endoskopowej radiotermoablacji (ERFA) jako nowej metody leczenia chorób połączenia żółciowo‑trzustkowego, w szczególności złośliwych zwężeń przewodów żółciowych. Dotychczas opublikowane doniesienia prezentują obiecujące wyniki zastosowania ERFA. Na uwagę zasługuje fakt, że ryzyko powikłań związanych z tą metodą nie jest większe niż przeciętne ryzyko okołozabiegowe związane z wykonaniem zabiegu ECPW z protezowaniem dróg żółciowych.
 
Abstract
Radiofrequency ablation (RFA) is a relatively new therapeutic method used to destroy (ablate) unstable cells or tissue. Under the influence of alternating current with a radio frequency in the range of 350‑500 kHz, it generates heat in the range of 50‑100 degrees Celsius around the RFA electrode, which causes local cell destruction. In last few years, the radiofrequency ablation method has been used in the palliative treatment of malignant bile duct stenosis, obstruction of biliary self expanding metal stents (SEMS) and for destruction of recurrent ampullary papilloma/adenoma after ampulectomy. The procedure uses special disposable RFA catheter, intended for use during endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP). The review of literature presents the results of the use of endoscopic radiofrequency ablation (ERFA) as a new method of treatment for diseases of the bilio‑pancreatic junction, in particular malignant stenoses of the bile ducts. All the reports published till now show promising results of using endoscopic radiofrequency ablation. It is worth emphasizing the fact, that the risk of complications associated with this method is not greater than the average risk associated with performing an ERCP procedure with stenting of bile ducts.
 
 
Plamica Henocha‑Schönleina w praktyce gastrologicznej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa
Patients with Henoch‑Schönlein purpura in gastroenterology department – case report and a literature review
Aleksandra Kaczka, Milena Padysz, Piotr Oset, Cezary Chojnacki, Anita Gąsiorowska
 
Streszczenie
Plamica Henocha‑Schönleina (Henoch‑Schönlein purpura – HSP) to autoimmunologiczne zapalenie małych naczyń, przebiegające z odkładaniem się w nich kompleksów immunologicznych związanych z immunoglobuliną IgA, charakteryzujące się występowaniem plamicy skórnej, zmian stawowych, dolegliwości bólowych brzucha oraz kłębuszkowego zapalenia nerek. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek pacjenta z HSP z objawami z przewodu pokarmowego oraz przegląd piśmiennictwa dotyczącego plamicy Henocha‑Schönleina ze szczególnym uwzględnieniem problemów mogących pojawić się w praktyce gastroenterologicznej.
 
Abstract
Henoch‑Schönlein purpura (HSP) is an autoimmune inflammation of the small vessels characterised by the deposition of immune complexes associated with IgA immunoglobulin, with presence of characteristic skin purpura, joint changes, abdominal pain and glomerulonephritis. This paper presents the case of a patient with HSP with gastrointestinal symptoms and a review of the literature on Henoch‑Schönlein purpura with particular emphasis on problems that may arise in gastroenterological practice.
 
 
Pacjent z chorobą Leśniowskiego‑Crohna i ziarniniakowatością ustno‑twarzową – opis przypadku
Patient with orofacial granulomatosis and Crohn’s disease – a case report
Milena Padysz, Aleksandra Kaczka, Maria Wiśniewska-Jarosińska
 
Streszczenie
Ziarniniakowatość ustno-twarzowa (orofacial granulomatosis – OFG) jest rzadkim schorzeniem jamy ustnej, charakteryzującym się obrzękiem warg i tkanek miękkich wokół ust oraz ziarniniakowatymi zmianami zapalnymi w jamie ustnej. Związek OFG z chorobą Leśniowskiego-Crohna oraz innymi chorobami ziarniniakowatymi, tj. sarkoidozą, zespołem Melkerssona-Rosenthala, zapaleniem czerwieni wargowej (Miescher cheilitis) nie jest do końca poznany. Dostępna literatura nie jest zgodna, czy OFG jest odrębną jednostką chorobową, czy wczesną postacią powyższych chorób. Prezentujemy opis przypadku 46-letniego pacjenta z OFG, u którego zmiany w jamie ustnej wyprzedzały pojawienie się zmian w jelicie grubym. Ponadto objawy jelitowe, oprócz obecności przetok, były słabo wyrażone i nie dominowały w całym przebiegu choroby. Zastosowanie terapii biologicznej infliksymabem spowodowało szybką remisję zmian zapalnych zarówno w jamie ustnej, jak i w jelicie grubym.
 
Abstract
Orofacial granulomatosis (OFG) is an uncommon oral disorder characterized by swelling of the lips and soft tissues around the mouth and granulomatous inflammatory lesions in the mouth. The association of OFG with Crohn’s disease and other granulomatous diseases such as sarcoidosis, Melkersson-Rosenthal syndrome, and Miesher cheilitis is not fully understood. Available literature does not agree whether OFG is a separate disease entity or an early form of these diseases. We present a case report of a 46-year-old patient with OFG, in whom the mouth lesions preceded the appearance of intestinal changes. In addition, intestinal symptoms, apart from the presence of fistulas, were poorly expressed and did not dominate throughout the course of the disease. The use of biological therapy with infliximab resulted in rapid remission of inflammatory lesions both in the mouth and colon.
 
 
Ogniskowy gruczolakorak w polipie hiperplastycznym żołądka u 82‑letniej kobiety
Focal adenocarcinoma in a hyperplastic polyp of the stomach in a 82‑year‑old female
Tomasz Kurowski, Bartosz Ostrowski, Piotr Wosiewicz, Tomasz Marek, Piotr Paleń, Maciej Kajor, Marek Hartleb
 
Streszczenie
Polipy hiperplastyczne są jednymi z najczęściej stwierdzanych podczas gastroskopii polipów żołądka. Najczęściej są one związane z obecnością zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka na podłożu infekcji Helicobacter pylori. Polipy te odznaczają się niskim ryzykiem transformacji nowotworowej. Opisano przypadek gruczolakoraka w dużym polipie hiperplastycznym sklepienia żołądka u 82‑letniej kobiety.
 
Abstract
Hyperplastic polyps are one of the most commonly gastric polyps found in gastroscopy. Most frequently they are associated with atrophic gastritis caused by Helicobacter pylori infection. These polyps have a low risk of cancer transformation. W report a case of adenocarcinoma in a large hyperplastic polyp localized in gastric fornix in a 82‑year‑old woman.
 
 
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby u dzieci
Non‑alcoholic fatty liver disease in children
Dariusz Marek Lebensztejn
 
Streszczenie
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD) jest najczęstszą przewlekłą patologią wątroby zarówno u dorosłych, jak i w populacji wieku rozwojowego. NAFLD jest uważana za wątrobową manifestację zespołu metabolicznego ze względu na współistnienie otyłości trzewnej, insulinooporności oraz dyslipidemii. W praktyce klinicznej rozpoznanie NAFLD u dzieci polega na jednoczasowym stwierdzeniu podwyższonej aktywności aminotransferazy alaninowej w surowicy i potwierdzeniu stłuszczenia narządu w badaniach obrazowych, a także wykluczeniu innych przyczyn stłuszczenia wątroby. Biopsja wątroby powinna być wykonywana tylko u wybranych chorych; prowadzone są badania nad nieinwazyjnymi metodami diagnostycznymi (biochemicznymi i obrazowymi). Podstawowym elementem leczenia NAFLD jest modyfikacja trybu życia (postępowanie dietetyczne, ćwiczenia fizyczne). Leczenie farmakologiczne dzieci jest nadal na etapie badań naukowych.
 
Abstract
Non‑alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is the main cause of chronic liver pathology both in adult and pediatric population. Due to coexistence of visceral obesity, insulin resistance and dyslipidemia NAFLD is considered to be the hepatic manifestation of metabolic syndrome. In clinical practice NAFLD is diagnosed in children with concomitant elevated serum activity of alanine aminotransferase and liver steatosis in imaging methods, and after exclusion of other causes of hepatic steatosis. Liver biopsy should be performed only in selected patients; ongoing studies are performed to identify noninvasive diagnostics methods (biochemical and imaging). The basic element of the NAFLD treatment is the modification of lifestyle (dietary behavior and physical exercises). Pharmacological treatment is still under investigation.
 
 
Agresywny pacjent. Odstąpienie przez lekarza od wykonywania czynności zawodowych
Rafał Patryn