Rola mikrobiomu skóry w zapalnych chorobach dermatologicznych

The role of the skin microbiome in inflammatory dermatological diseases

Franciszek Seneczko, Michał Seneczko

Streszczenie

Choroby zapalne skóry rozwijają się na podłożu zaburzeń w systemie obrony skóry gospodarza. Zaburzenia dotyczą głównie nieprawidłowego różnicowania keratynocytów, patologii gruczołów łojowych, inwazji patogennych mikroorganizmów oraz rozwoju stanu zapalnego na podłożu immunologicznym. Między florą komensalną skóry a skórnym układem odpornościowym zachodzą rozległe interakcje. Interakcje regulują skład i dystrybucję mikroflory skóry. Poza tym mikroorganizmy oddziałują na komórki gospodarza przez swój układ bakteriofagowy oraz metabolity, co wpływa na lokalną i ogólnoustrojową odporność. Do typowych chorób zapalnych skóry należą łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik pospolity, trądzik różowaty, pieluszkowe zapalenie skóry i zapalenie mieszków włosowych wywołane przez Malassezia. W publikacji omówiono rolę patogenną mikrobiomu skóry w wymienionych chorobach.

Abstract

Inflammatory skin diseases develop on the basis of disturbances in the host’s skin disease system. The disorders mainly concern abnormal keratinocyte differentiation, pathology of the sebaceous glands, invasion of pathogenic microorganisms and the development of immune-mediated inflammation. The commensal flora of the skin and the skin’s immune system exhibit extensive interactions. Interactions regulate the composition and distribution of skin microflora. In addition, microorganisms affect host cells through their bacteriophage system and metabolites, which influences local and systemic immunity. Common inflammatory skin diseases include psoriasis, atopic dermatitis, acne vulgaris, rosacea, diaper dermatitis, and Malassezia folliculitis. The publication discusses the pathogenic role of the skin microbiome in the above-mentioned diseases.

Słowa kluczowe: choroby zapalne skóry, mikrobiom skóry, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik, trądzik różowaty, pieluszkowe zapalenie skóry, zapalenie mieszków włosowych wywołane przez Malassezia

Key words: inflammatory skin diseases, skin microbiome, psoriasis, atopic dermatitis, acne, rosacea, diaper dermatitis, Malassezia folliculitis

Nowe strategie terapeutyczne w leczeniu pęcherzowego oddzielania naskórka

Novel therapeutic approaches in the treatment of epidermolysis bullosa

Michał Dec, Martyna Duda, Hubert Arasiewicz, Małgorzata Kowacka, Lilianna Leśniak-Jakubiec

Streszczenie

Pęcherzowe oddzielanie naskórka (epidermolysis bullosa – EB) obejmuje grupę rzadkich chorób uwarunkowanych genetycznie, których podstawową cechą kliniczną jest powstawanie

pęcherzy i nadżerek skóry oraz błon śluzowych, wywołanych minimalnymi urazami mechanicznymi bądź samoistnych. Schorzenie to istotnie obniża jakość życia chorych i wymaga interdyscyplinarnej opieki medycznej. Wyróżnia się cztery główne typy EB: proste

(EB simplex – EBS), łączące (junctional EB – JEB), dystrofi czne (dystrophic EB – DEB) oraz zespół Kindlera, różniące się lokalizacją rozwarstwienia skóry i sposobem dziedziczenia. EB wiąże się z licznymi powikłaniami, np. przewlekłymi infekcjami, bliznowaceniem, przykurczami stawowymi czy zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów skóry w ciężkich postaciach. Dotychczasowe leczenie miało charakter objawowy i obejmowało pielęgnację ran, kontrolę bólu oraz profilaktykę zakażeń. Postęp w biomedycynie umożliwił jednak rozwój terapii przyczynowych i wspomagających, w tym terapii genowych (np. Vyjuvek^Ò), komórkowych (MSC ABCB5+) oraz preparatów miejscowych wspierających proces gojenia (Oleogel-S10). Nowoczesne postępowanie terapeutyczne daje perspektywę poprawy jakości życia pacjentów i uzyskania trwałych efektów klinicznych.

Abstract

Epidermolysis bullosa (EB) represents a group of rare, genetically determined skin disorders characterized by blistering and erosions of the skin and mucous membranes, triggered by minimal trauma or occurring spontaneously. This condition substantially impairs patients’ quality of life and requires multidisciplinary medical care. EB is classified into four major types: simplex (EBS), junctional (JEB), dystrophic (DEB), and Kindler syndrome, which differ in the level of tissue separation and inheritance pattern. EB is frequently associated with systemic complications, including chronic infections, scarring, joint contractures, and, in severe phenotypes, skin malignancies. Traditional management has focused on wound care, pain control, and infection prevention. However, recent progress in biomedical research has enabled the development of innovative therapeutic strategies, such as gene therapy (e.g., Vyjuvek^Ò), cell-based approaches (MSC ABCB5+), and topical agents enhancing wound healing (Oleogel-S10). These novel modalities offer the potential to improve patient outcomes and provide long-term clinical benefits.

Słowa kluczowe: pęcherzowe oddzielanie naskórka, terapia genowa, leczenie ran, komplikacje EB, nowe terapie

Key words: epidermolysis bullosa, gene therapy, wound care, EB complications, new treatment       

Mięczak zakaźny – wyzwanie kliniczne u dzieci i dorosłych

Molluscum contagiosum – a clinical challenge in children and adults

Martyna Duda, Michał Dec, Hubert Arasiewicz

Streszczenie

Mięczak zakaźny (molluscum contagiosum) to powszechna infekcja wirusowa skóry, najczęściej występująca u dzieci, osób z obniżoną odpornością i dorosłych aktywnych seksualnie. Choroba ma zazwyczaj łagodny, samoograniczający się przebieg, lecz jej przewlekłość, łatwość szerzenia oraz skłonność do nawrotów stanowią istotne wyzwania terapeutyczne. Diagnostyka opiera się głównie na obrazie klinicznym, wspomaganym dermatoskopią i, w przypadkach wątpliwych, badaniami histopatologicznymi lub molekularnymi. Leczenie mięczaka zakaźnego obejmuje cały wachlarz metod – od postawy wyczekującej i edukacji pacjenta, przez terapie destrukcyjne i chemiczne, aż po immunomodulację oraz nowoczesne preparaty miejscowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z grup ryzyka, w tym osoby zarażone ludzkim wirusem upośledzenia odporności (human immunodeficiency virus – HIV) i kobiety w ciąży. Pojawienie się takich nowych leków, jak VP-102 (kantarydyna) i berdazimer sodowy (ZelsuvmiÔ) może w przyszłości znacząco wpłynąć na standardy postępowania terapeutycznego.

Abstract

Molluscum contagiosum is a common viral skin infection, most frequently seen in children,

immunocompromised individuals, and sexually active adults. The disease usually follows a mild, self-limiting course; however, its chronic nature, ease of transmission, and tendency to recur pose significant therapeutic challenges. Diagnosis is primarily based on clinical presentation, supported by dermoscopy and, in uncertain cases, histopathological or molecular tests. Treatment options for molluscum contagiosum include a wide range of approaches – from watchful waiting and patient education, to destructive and chemical therapies, as well as immunomodulation and modern topical preparations. Special attention should be given to high-risk groups, including people with human immunodeficiency virus (HIV) and pregnant women. The emergence of new drugs such as VP-102 (cantharidin) and berdazimer sodium (ZelsuvmiÔ) may significantly influence future therapeutic standards.

Słowa kluczowe: mięczak zakaźny, molluscum contagiosum, leczenie dermatologiczne, kantarydyna, VP-102

Key words: molluscum contagiosum, dermatological treatment, cantharidin, VP-102

Dermatoza przypominająca trądzik różowaty wywołana przez miejscowe glikokortykosteroidy – opis przypadku i znaczenie kliniczne

Topical corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis – case report and clinical significance

Katarzyna Chodorek, Katarzyna Poznańska-Kurowska

Streszczenie

1. Dermatoza przypominająca trądzik różowaty wywołana przez miejscowe glikokortykosteroidy (topical corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis – TCIRD) to jednostka chorobowa będąca następstwem przewlekłego stosowania miejscowych glikokortykosteroidów (GKS). Charakteryzuje się obecnością grudek, krost, zmian pęcherzykowych oraz guzków z towarzyszącymi teleangiektazjami, zlokalizowanych na rumieniowo-obrzękowym podłożu. Do zaostrzenia się zmian dochodzi po nagłym zaprzestaniu długotrwałego stosowania miejscowych GKS, zwłaszcza o średniej i dużej mocy. Rozpoznanie ustalane jest przede wszystkim na podstawie stosowanego dotychczas leczenia w wywiadzie oraz obrazu klinicznego.

Cel pracy. Przedstawienie miejscowych oraz ogólnoustrojowych działań niepożądanych stosowania miejscowych GKS na skórę twarzy.

Opis przypadku. Przedstawiono przypadek 71-letniej pacjentki, u której doszło do nagłego

zaostrzenia zmian rumieniowych oraz grudkowo-krostkowych po długotrwałym miejscowym

stosowaniu maści z dipropionianem betametazonu. W niniejszej pracy omówiono strategię diagnostyczną i leczenie TCIRD. Zwrócono także uwagę na wpływ stosowania miejscowych

GKS na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza.

1. Długotrwałe stosowanie miejscowych GKS na twarz, szczególnie tych o dużej sile działania, może prowadzić do ciężkich powikłań dermatologicznych, w tym do rozwoju TCIRD. Skuteczność terapii w dużej mierze zależy od współpracy z pacjentem, stąd konieczne jest omówienie przebiegu leczenia i możliwych początkowych trudności. Z uwagi na potencjalne powikłania miejscowe i ogólnoustrojowe leczenia miejscowymi GKS terapia schorzeń skóry powinna odbywać się pod ścisłą kontrolą dermatologiczną.

Abstract

1. Topical corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis (TCIRD) is a condition resulting from chronic use of topical corticosteroids. It is characterized by papules, pustules, vesicular lesions and nodules. These appear with telangiectasias on an erythematous, edematous background. Lesions typically worsen after abrupt discontinuation of long-term treatment with medium- or high-potency topical corticosteroids. Diagnosis relies mainly on treatment history and clinical presentation.

Aim of the study. The aim of the study was to present both local and systemic adverse effects of topical corticosteroid use on the facial area.

Case report. We present the case of a 71-year-old woman who developed sudden worsening of erythematous and papulopustular lesions following prolonged topical use of betamethasone dipropionate ointment. In this report, we discuss the diagnostic strategy and treatment of TCIRD and highlight the impact of topical corticosteroid use on the hypothalamic–pituitary–adrenal axis.

1. Long-term application of topical corticosteroids, particularly those of high potency, upon the face, may cause severe dermatological complications, including TCIRD. The effectiveness of therapy largely depends on patient cooperation. Discussing the treatment process and possible initial difficulties is essential. Given to risk local and systemic adverse effects, dermatological treatment should always be conducted under strict specialist supervision.

Słowa kluczowe: miejscowe glikokortykosteroidy, dermatoza przypominająca trądzik różowaty indukowana miejscowymi glikokortykosteroidami, działanie niepożądane leków, niedoczynność nadnerczy

Key words: topical corticosteroids, topical corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis, drug-related side effects, adrenal insufficiency

Onychopapilloma – opis przypadku

Onychopapilloma – case report

Piotr Brzeziński, Patricia Chang

Streszczenie

Onychopapilloma jest rzadkim, łagodnym guzem aparatu paznokciowego, najczęściej wywodzącym się z dalszej części łożyska paznokcia. Klinicznie manifestuje się jako pojedyncza smuga przebarwienia w odcieniu czerwieni lub odbarwienia, często towarzyszy

jej krucha, rogowaciejąca masa pod wolnym brzegiem paznokcia. Zmiana ma charakter przewlekły i zwykle nie jest bolesna. Ze względu na podobieństwo do innych patologii, np. onychomikozy, krwiaka podpaznokciowego, czerniaka czy raka płytki paznokciowej, wymaga starannej diagnostyki różnicowej. Rozpoznanie ustala się na podstawie badania histopatologicznego po częściowej awulsji płytki paznokcia i wycięciu zmiany. Obraz mikroskopowy charakteryzuje się akantozą lub hiperkeratozą. Leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie zmiany, co zazwyczaj zapewnia całkowite wyleczenie i dobry efekt estetyczny. W opisywanym przypadku 38-letnia pacjentka zgłosiła się z przewlekłą białawą smugą na paznokciu kciuka. Po chirurgicznym wycięciu i potwierdzeniu histopatologicznym uzyskano całkowite wyleczenie, bez nawrotu po 8 miesiącach obserwacji. Wnioskujemy, że onychopapilloma powinna być uwzględniana w diagnostyce przewlekłych, pojedynczych zmian podpaznokciowych, a wczesne rozpoznanie i leczenie pozwalają uniknąć powikłań oraz zbędnej diagnostyki.

Abstract

Onychopapilloma is a rare, benign tumor of the nail apparatus, most commonly originating

from the distal nail bed. Clinically, it presents as a solitary band of leukonychia or erythronychia, often accompanied by a brittle, keratotic mass under the free nail edge. The lesion is chronic and usually painless. Due to its clinical similarity to other disorders, such as onychomycosis, subungual hematoma, melanoma, or squamous cell carcinoma of the nail unit, careful differential diagnosis is required. Definitive diagnosis relies on histopathological examination after partial nail plate avulsion and surgical excision of the lesion. Microscopy reveals acanthosis or hyperkeratosis. Surgical excision is the treatment of choice and generally results in complete cure and good cosmetic outcome. In the described case, a 38-year-old female patient presented with a chronic leukonychia on her thumbnail. Complete surgical removal and histological confirmation led to full recovery, with no recurrence after eight months of follow-up. We conclude that onychopapilloma should be considered in the workup of chronic, solitary nail abnormalities, and early diagnosis with surgical treatment prevents complications and unnecessary investigations.

Słowa kluczowe: onychopapilloma, guz podpaznokciowy, dystrofi a paznokcia, zmiany łagodne paznokci

Key words: onychopapilloma, subungual tumor, nail dystrophy, benign nail lesions

Dermatoskopia w diagnostyce sarkoidozy skórnej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa

Dermoscopy in the diagnosis of cutaneous sarcoidosis – case report and literature review

Aldona Olejnik, Jarosław Madowicz

Streszczenie

1. Sarkoidoza skórna to przewlekła choroba ziarniniakowa o zróżnicowanym

obrazie klinicznym, często stanowiąca wyzwanie diagnostyczne ze względu na swoją zmienność i podobieństwo do innych dermatoz ziarniniakowych. Dermatoskopia, jako nieinwazyjna metoda obrazowania, może być cennym narzędziem wspomagającym wczesne

rozpoznanie i różnicowanie tej jednostki chorobowej.

Cel pracy. Celem artykułu jest przedstawienie charakterystycznych cech dermatoskopowych sarkoidozy skórnej na podstawie przeglądu piśmiennictwa oraz analiza przypadku klinicznego, w którym dermatoskopia odegrała ważną rolę diagnostyczną.

Materiał i metody. Opisano przypadek 52-letniej pacjentki z izolowaną, guzowatą zmianą na zgięciowej części prawego podudzia. Przeprowadzono badanie dermatoskopowe oraz wykonano biopsję ze zmiany skórnej. Wyniki odniesiono do aktualnych danych z piśmiennictwa.

1. W badaniu dermatoskopowym stwierdzono obecność charakterystycznych cech: homogennych, pomarańczowych obszarów, drobnych, koncentrycznych naczyń krwionośnych, brak czopów rogowych mieszków włosowych oraz obecność stref bliznowacenia i jasnych pasm. Histopatologia potwierdziła rozpoznanie sarkoidozy skórnej. Dalsza diagnostyka wykluczyła zajęcie narządów wewnętrznych.
2. Dermatoskopia to skuteczne narzędzie wspomagające diagnostykę sarkoidozy skórnej, umożliwiające różnicowanie z innymi chorobami ziarniniakowymi oraz wybór optymalnego miejsca biopsji. Włączenie tej metody do codziennej praktyki dermatologicznej

może znacząco poprawić efektywność rozpoznania i leczenia.

Abstract

1. Cutaneous sarcoidosis is a chronic granulomatous disease with a highly variable clinical presentation, often posing a diagnostic challenge due to its ability to mimic other granulomatous dermatoses. Dermoscopy, as a non-invasive imaging technique, has emerged as a valuable diagnostic aid, enabling more accurate assessment and differentiation of skin lesions.
2. This article aims to present the dermoscopic features characteristic of cutaneous sarcoidosis based on a review of the current literature and to discuss a clinical case in which dermoscopy played a pivotal role in establishing the diagnosis.

Materials and methods. We report the case of a 52-year-old female patient with an isolated nodular lesion located on the flexural surface of the right lower leg. Dermoscopic evaluation was performed, followed by a targeted skin biopsy. The findings were analyzed in the context of existing literature.

1. Dermoscopy revealed key features including: homogenous orange areas, fi ne, centrally clustered linear vessels, absence of follicular keratotic plugs and surface scaling, as well as focal scar-like areas and bright white streaks. Histopathological examination confirmed non-caseating granulomas consistent with sarcoidosis. Further systemic evaluation excluded internal organ involvement.
2. Dermoscopy is a highly effective adjunctive tool in the diagnosis of cutaneous sarcoidosis, allowing for improved differentiation from other granulomatous diseases and guiding optimal biopsy site selection. Incorporating dermoscopy into routine dermatological practice may significantly enhance diagnostic accuracy and patient care outcomes.

Słowa kluczowe: sarkoidoza skórna, dermatoskopia, choroby ziarniniakowe

Key words: cutaneous sarcoidosis, dermoscopy, granulomatous diseases

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi

Mirosława Kuchciak-Brancewicz, Dorota Lorenz

Streszczenie

Wraz z postępem leczenia łuszczycy leki biologiczne stały się dostępne również w populacji

pediatrycznej. W publikacji przedstawiono zasady kwalifi kacji dzieci do leczenia według programu Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). W niniejszym artykule zawarto także informacje o sposobach leczenia zapalenia okołoustnego, liszajca zakaźnego oraz metody zapobiegania powikłaniom steroidoterapii miejscowej. Żółtakoziarniniak młodzieńczy jest łagodną zmianą skórną, lecz jego pojawienie się w innych narządach (np. w gałce ocznej) może doprowadzić do poważnych powikłań.

Abstract

Along with the development of treatment of psoriasis, biological treatment became available in pediatric population. The publication introduces guidelines for children to be qualified to treatment in the NFZ healthcare program. The presented article contains information about treatment of perioral dermatitis, impetigo and prevention methods of topical steroidotherapy side effects. Juvenile xanthogranuloma is a benign skin lesion, however its appearance in other organs (e.g. in the eyeball) may lead to serious complications.

Słowa kluczowe: źółtakoziarniniak młodzieńczy, leczenie biologiczne, zapalenie okołoustne, steroidoterapia miejscowa, liszajec zakaźny

Key words: juvenile xanthogranuloma, biological treatment, perioral dermatitids, topical steroidotherapy, impetigo