Katherine T. Brunner, Audrey H. Calderwood

Tłum.: Krzysztof Kurek

 

Obserwowane zwiększające się zainteresowanie miernikami jakości w kolonoskopii wynika z narastającej potrzeby raportowania wyników diagnostyki i leczenia oraz z możliwych kar finansowych. Trzy spośród mierników jakości zostały uznane przez wielospecjalistyczną grupę roboczą za szczególnie ważne, a przemawiające za tym dowody przedstawiono w poniższej pracy. Powyższe mierniki jakości to: odsetek wykrywania gruczolaków, właściwy odstęp pomiędzy badaniami kontrolnymi oraz odsetek intubacji kątnicy. Spośród innych na uwagę zasługują ocena stopnia oczyszczenia jelita oraz czas wycofywania endoskopu. W celu poprawy jakości w kolonoskopii podjęto, z różnym skutkiem, wielokierunkowe działania. Biorąc pod uwagę, że niektóre spośród mierników jakości wpływają na częstość wykrywania raka jelita grubego, kolejne badania powinny skupić się na ich rozpropagowaniu w spójny i skuteczny sposób wśród rozlicznych modeli praktyki lekarskiej i populacji pacjentów.

 

Słowa kluczowe: kolonoskopia, jakość, odsetek wykrywania gruczolaków (ADR)

 

R.B. Sartor

Tłum.: Krzysztof Kurek

 

Wprowadzenie. Zaburzenia mikrobiomu jelitowego odgrywają rolę w patogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit (inflammatory bowel diseases – IBD). Mimo iż udział mikrobiomu jelitowego w rozwoju IBD, szczególnie choroby Leśniowskiego i Crohna (Crohn’s disease – CD), uzasadnia zastosowanie antybiotyków, antybiotykoterapia w leczeniu CD pozostaje dyskusyjna. Ryfaksymina, będąca antybiotykiem pozbawionym działania ogólnoustrojowego, może być korzystna w indukcji remisji CD.

Cel. Ustalenie miejsca ryfaksyminy w leczeniu IBD oraz możliwych mechanizmów działania

Metody. Przegląd danych literaturowych na podstawie następujących kryteriów wyszukiwania: („nieswoiste choroby zapalne jelit” LUB „choroba Leśniowskiego i Crohna” LUB „wrzodziejące zapalenie jelita grubego”), „ryfaksymina” ORAZ („bariera jelitowa” LUB „przyleganie” LUB „internalizacja” LUB „receptor X-pregnanu”) ORAZ („choroba Leśniowskiego i Crohna” LUB „wrzodziejące zapalenie jelita grubego” LUB „nieswoiste choroby zapalne jelit”).

Wyniki. Badania in vitro wykazują, że ryfaksymina reguluje zmiany zachodzące w komórkach nabłonka oraz zmniejsza przyleganie i internalizację bakterii do komórek nabłonka. W doświadczalnym modelu zapalenia jelita wykazano, że ryfaksymina wywiera przeciwstawny do czynnika martwicy guzaα wpływ na komórki nabłonka poprzez aktywację receptora X-pregnanu, który hamuje czynniki prozapalne zależne od jądrowego czynnika transkrypcyjnego κB oraz aktywuje geny kodujące enzymy detoksykacyjne (np. białko oporności wielolekowej oraz cytochrom P450 3A4). Ryfaksymina hamuje ponadto translokację bakteryjną do węzłów chłonnych krezki.

Wnioski. Uzyskane dane sugerują, że mechanizmy działania ryfaksyminy w leczeniu IBD nie ograniczają się wyłącznie do działania przeciwbakteryjnego i z tego względu omawiany lek może być określony jako czynnik regulujący środowisko jelitowe.

Komentarz: dr hab. n. med. Małgorzata Zwolińska-Wcisło, prof. UJ

 

Marek Hartleb, Maciej Hartleb

Kwas ursodezoksycholowy (UDCA) jest naturalnym kwasem żółciowym, który u osób zdrowych stanowi ok. 3% puli kwasów żółciowych. UDCA jest stosowany jako czynnik ochraniający wątrobę w wielu jej chorobach, bowiem wykazano jego właściwości cytoprotekcyjne w badaniach in vitro oraz in vivo związane z plejotropowymi działaniami UDCA na wiele ścieżek molekularnych prowadzących do uszkodzenia komórki. W warunkach eksperymentalnych UDCA przeciwdziała procesom biorącym udział w przejściu od stłuszczenia do stłuszczeniowego zapalenia wątroby. Wczesne badania kliniczne sugerowały korzystne efekty UDCA w niealkoholowej chorobie stłuszczeniowej wątroby (NAFLD), lecz późniejsze badania dostarczyły sprzecznych informacji. Ponadto w randomizowanych badaniach klinicznych można doszukać się problemów metodologicznych. Chociaż u niektórych chorych ze stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NASH) przewlekłe stosowanie UDCA może poprawiać wyniki badań laboratoryjnych, to na obecnym etapie brak jest dowodów na występowanie istotnej poprawy histopatologicznej w zakresie stłuszczenia i włóknienia wątrobowego. Istnieją natomiast przesłanki do korzystnego efektu terapii kombinowanej złożonej z witaminy E i UDCA. Również przedrejestracyjne badania kliniczne z kilkoma pochodnymi UDCA u chorych z NASH dostarczyły obiecujących wyników.

 

Ursodeoxycholic acid (UDCA) is a natural hydrophilic bile acid that normally constitutes around 3% of the human biliary pool. UDCA is used as hepatoprotecive agent in many liver disorders as it showed cytoprotective properties in vitro and in vivo due to its pleiotropic effects on many pathways leading to cell injury. Under experimental conditions UDCA counteracted pathogenic mechanisms involved in the transition from steatosis to steatohepatitis. Early clinical studies suggested beneficial effect of UDCA in non-alcoholic steatohepatitis (NASH), but further studies evaluating UDCA effects on NALFD have yielded conflicting results. Randomized controlled clinical studies showed substantial methodological issues. Although some NASH patients may experience biochemical improvements with prolonged UDCA treatment, at this point there is no histopathological evidence of significant improvement in hepatic steatosis or fibrosis. However, there is some evidence of beneficial effects of combined therapy with vitamin E and UDCA. A few new UDCA derivatives have shown promising activity in clinical trials.

 

Słowa kluczowe: kwas ursodezoksycholowy, niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby, niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby

Key words: ursodeoxycholic acid, NAFLD, NASH

 

Marcin Krawczyk, Michał P. Wasilewicz, Marek Hartleb, Maciej Krzakowski, Piotr Milkiewicz, Andrzej Habior, Bogna Gornicka, Lech Cierpka, Robert Król, Halina Cichoż-Lach, Joanna Raszeja-Wyszomirska oraz członkowie Sekcji Hepatologicznej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

 

Rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma – HCC) jest najczęstszym pierwotnym nowotworem złośliwym wątroby. W najbliższych latach przewidywany jest dalszy wzrost częstości występowania tego nowotworu. Większość przypadków HCC jest związana z dobrze poznanymi czynnikami ryzyka, z których najważniejszymi są marskość wątroby, przewlekłe zakażenia HBV i HCV oraz alkoholowa i niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby. Pomimo znacznego postępu diagnostycznego nadal w wielu przypadkach HCC jest rozpoznawany w późnym stadium, co ogranicza możliwości terapeutyczne. W niniejszym opracowaniu przedstawiono przegląd wiedzy na temat diagnostyki, leczenia i opieki nad pacjentami z HCC. Zaprezentowano zalecenia, które są oparte na rekomendacjach panelu ekspertów European Association for the Study of the Liver (EASL) i European Organization for Research and Treatment of Cancer (EORTC). Krajowi eksperci biorący udział w panelu przedstawili komentarze uwzględniające odrębności w podejściu do pacjenta z HCC w stosunku do zaleceń europejskich.

 

Hepatocellular carcinoma (HCC) is the most common primary malignant tumor of the liver. In upcoming years further increase in prevalence of this cancer is expected. Most cases of HCC are associated with well-known risk factors, the most important of which are liver cirrhosis, chronic infection with HBV and HCV or alcoholic and non-alcoholic fatty liver disease. Despite the great diagnostic progress, many cases HCC are found at late stage that limits therapeutic possibilities. In this article we present the current knowledge on diagnosis, treatment and medical care of HCC patients. Our review is based on the recommendations of the European Association for the Study of the Liver (EASL) and European Organization for Research and Treatment of Cancer (EORTC). Polish experts participating in the panel meeting commented on selected topics, taking into account disparities in approach to HCC patients in our country.

 

Słowa kluczowe: rak wątrobowokomórkowy, diagnostyka, leczenie

Key words: hepatocellular carcinoma, diagnostic, treatment

 

Anna Juza, Lilianna Kołodziej-Spirodek, Grażyna Cisowska, Robert Staroń, Krzysztof Gutkowski

 

Trzustka dwudzielna jest najczęstszą anomalią anatomiczną tego narządu, której istotę stanowi całkowity lub częściowy brak połączenia zawiązka brzusznego i grzbietowego trzustki w trakcie rozwoju embrionalnego. Przedstawiono przypadek niekompletnej trzustki dwudzielnej, współistniejącej z torbielą przewodu żółciowego wspólnego u 31-letniej kobiety. W większości przypadków trzustka dwudzielna nie wywołuje żadnych objawów klinicznych, lecz u niewielkiego odsetka chorych występują dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej, objawy dyspeptyczne, jak również może pojawić się nawracające ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki. Diagnostyka opiera się na badaniach obrazowych, a leczenie uzależnione jest od występowania objawów klinicznych. Ważną opcję terapeutyczną stanowi endoskopowa sfinkterotomia brodawki mniejszej, która poprawia warunki wypływu soku trzustkowego. Częstą anomalią towarzyszącą trzustce dwudzielnej jest nieprawidłowe połączenie trzustkowo-żółciowe, natomiast do rzadkości należy współistnienie trzustki dwudzielnej z torbielą przewodu żółciowego, która z powodu zagrożenia nowotworowego wymaga leczenia operacyjnego.

 

Pancreas divisum is the most common anatomical anomaly of the pancreas, characterized by the complete or partial lack of connection between the ventral and dorsal pancreatic buds during the embryonal development. We presented the case of incomplete pancreas divisum coexisting with the choledochal cyst in a 31-year-old patient. In most of cases pancreas divisum does not cause any clinical symptoms, but a small number of patients suffers from abdominal pain, dyspepsia, and recurrent acute or chronic pancreatitis. Diagnosis is based on imaging techniques and treatment depends on the occurrence of clinical symptoms. An important therapeutic option is sphincterotomy of the minor duodenal papilla that improves the outflow of pancreatic juice. Association of pancreas divisum with pancreatobiliary maljunction has frequently been reported in literature, but very few reports apply to association with choledochal cyst, which as a potential premalignant condition should be treated surgically.

 

Słowa kluczowe: trzustka dwudzielna, torbiel przewodu żółciowego wspólnego, endosonografia

Key words: pancreas divisum, choledochal cyst, endosonography

 

Anna Kosiorowska, Marek Hartleb, Maciej Kajor, Jacek Komenda

 

Hematologiczne choroby układowe często dotyczą wątroby, powodując szeroką gamę objawów i naśladując pierwotne schorzenia wątroby. Przedstawiono przypadek 68-letniego mężczyzny z pierwotną amyloidozą, u którego hepatomegalia, żółtaczka i wodobrzusze sugerowały marskość wątroby. Podstawą rozpoznania amyloidozy była biopsja wątroby.

 

Hematological systemic diseases commonly involve the liver, being the cause of the wide spectrum of presentations and imitating primary liver disease. We presented a 68year-old patient with primary amyloidosis, in whom hepatomegaly, jaundice and ascites suggested liver cirrhosis. The diagnosis of hepatic amyloidosis was made by liver biopsy.

 

Słowa kluczowe: amyloidoza pierwotna, hepatomegalia, nadciśnienie wrotne, żółtaczka

Key words: primary amyloidosis, hepatomegaly, portal hypertension, jaundice