Alfredo J. Lucendo, Javier Molina‑Infante, Ángel Arias, Ulrike von Arnim, Albert J. Bredenoord, Christian Bussmann, Jorge Amil Dias, Mogens Bove, Jesús González‑Cervera, Helen Larsson, Stephan Miehlke, Alexandra Papadopoulou, Joaquín Rodríguez‑Sánchez, Alberto Ravelli, Jukka Ronkainen, Cecilio Santander, Alain M. Schoepfer, Martin A. Storr, Ingrid Terreehorst, Alex Straumann, Stephen E. Attwood

Wstęp. Eozynofilowe zapalenie przełyku (eosinophilic esophagitis − EoE) jest najczęstszą chorobą przełyku, prowadzącą do dysfagii i zaburzeń odżywiania u dzieci i młodych dorosłych. W związku z tym oraz z uwagi na znaczną liczbę opublikowanych w ostatnim czasie badań na temat EoE bardzo istotna jest optymalizacja rozpoznania i leczenia. Towarzystwa UEG, EAACI, ESPGHAN i EUREOS uznały za konieczne zaktualizowanie wytycznych w zakresie etiologii, epidemiologii, diagnostyki i terapii EoE.
Metody. Zastosowano metodologię zgodną z AGREE II (Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation) i GRADE (Grading of Recommendations Assessment, Development, and Evaluation), czyli aktualnymi standardami oceny dowodów w formułowaniu rekomendacji.
Wyniki. Wytyczne zawierają uaktualnione dane na temat etiologii EoE, epidemiologii, czynników ryzyka, chorób towarzyszących i historii naturalnej EoE u dzieci i dorosłych. Dostarczają informacji o badaniach diagnostycznych i kryteriach rozpoznania, procedurach monitorowania oraz prezentują oparte na faktach zalecenia i rekomendacje dotyczące rożnych metod leczenia.
Wnioski. W wytycznych zaproponowano oparte na faktach rekomendacje dotyczące rozpoznawania, leczenia i nadzoru pacjentów z EoE.

Słowa kluczowe: eozynofilowe zapalenie przełyku, wytyczne, konferencje ustalające wytyczne, praktyka oparta na faktach

 

Dr hab. n. med. Grażyna Jurkowska

 

Marek Hartleb, Ewa Nowakowska‑Duława, Agnieszka Budzyńska

Supresja układu immunologicznego jest podstawą leczenia wielu lokalnych i układowych chorób autoimmunizacyjnych. Przewlekłe stosowanie kortykosteroidów wiąże się z klinicznie istotnymi powikłaniami, co było powodem poszukiwania leków immunosupresyjnych zastępujących kortykosteroidy. Głównym działaniem leków immunomodulujących jest hamowanie proliferacji limfocytów na drodze rożnych mechanizmów – alkilujących (cyklofosfamid, chlorambucyl), antymetabolicznych (tiopuryny, metotreksat, mykofenolan mofetylu) lub hamowania kalcyneuryny (cyklosporyna, takrolimus, ewerolimus). Przedstawiono przegląd wiedzy na temat farmakodynamiki, efektów niepożądanych i interakcji lekowych tiopuryn i metotreksatu – konwencjonalnych immunomodulatorów stosowanych w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit.

Supression of immune system is the backbone treatment of many local and systemic autoimmune diseases. Prolonged use of corticosteroids is associated with significant morbidity to the patients, hence immunomodulary drugs were sought for corticosteroid‑sparing therapy. The main action of such agents involves the inhibition of lymphoid proliferation dividing drugs according to specific mechanisms – alkylating (cyclophosphamide, chlorambucil), antimetabolic (thiopurines, methotrexate, mycophenolate mofetil) and calcineurin inhibitors (cyclosporine, tacrolimus, everolimus). It is a review of pharmacodynamics, drug interactions and side effects of thiopurines and methotrexate – conventional immunomudulators used in the treatment of non‑specific inflammatory bowel diseases.

Słowa kluczowe: immunomodulatory, azatiopryna,6‑merkaptopuryna, metotreksat, farmakologia

Key words: immunomodulators, azathioprine, 6‑mercaptopurine, methotrexate, pharmacology

 

Agnieszka Budzyńska, Marek Hartleb, Ewa Nowakowska‑Duława

Choroba Leśniowskiego‑Crohna (ChLC) jest nawracającą i trwającą całe życie chorobą zapalną jelit. Celem terapii jest osiągnięcie remisji, a następnie jej utrzymanie. Wybór sposobu leczenia zależy od ciężkości choroby, czasu jej trwania, odpowiedzi na dotychczasowe leczenie i potencjalnej toksyczności leków. Immunomodulatory są stosowane u pacjentów ze średnio ciężką lub ciężką postacią ChLC bądź w postaci łagodnej, jeśli poprzednie sposoby leczenia zawiodły. Najczęściej używanymi immunomodulatorami są azatiopryna, 6‑merkaptopuryna i metotreksat. W tym przeglądzie przedstawiono rolę immunomodulatorów w indukcji i podtrzymaniu remisji oraz ich zastosowanie w sytuacjach szczególnych w ChLC w dobie powszechnego stosowania leków biologicznych.

Crohn’s disease (CD) is a lifelong relapsing inflammatory bowel disease. The goal of therapy in CD is induction of remission, followed by its maintainance. The choice of therapy depends on the severity of disease, its duration, the response to previous therapeutic strategies and potential side‑effects. Immunomodulators are used in moderate to severe CD or in patients with mild disease in case of failure of previously used treatment. The most commonly used immunomodulators include azathioprine, 6‑mercaptopurine and methotrexate. In this review the role of immunomodulators in inducing and maintaining remission as well as their application in special settings in CD patients in biologic agents era were presented.

Słowa kluczowe: choroba Leśniowskiego‑Crohna, immunomodulatory, tiopuryny, metotreksat

Key words: Crohn’s disease, immunomodulators, thiopurines, methotrexate

 

Jarosław Woroń

Interakcje leków mogą doprowadzać do wzrostu ryzyka wystąpienia hepatotoksyczności. W chorobach wątroby często stosuje się leki hepatoprotekcyjne, które także mogą być źródłem interakcji z innymi lekami. Znajomość oraz możliwości prewencji niekorzystnych interakcji pozwalają na redukcję tego ryzyka. Wybór leku hepatoprotekcyjnego nie powinien być przypadkowy z uwagi na różnice w mechanizmach działania oraz skuteczności ocenianej w dostępnych badaniach klinicznych. Należy zachować ostrożność podczas stosowania sylimaryny, która ze względu na hamujący wpływ na aktywność 3 izoenzymow cytochromu P450 może sama indukować niekorzystne interakcje, stając się paradoksalnie przyczyną uszkodzenia wątroby.

Drug interactions can lead to an increased risk of hepatotoxicity. Hepatoprotective drugs are commonly used in liver diseases, and these drugs may also be source of interactions with other concurrently adminstered drugs. The knowledge and capabilities of prevention of adverse interactions allow to reduce this risk. The choice of the hepatoprotective drug should not be random due to the differences in the mechanisms of action and effectiveness proved in the available clinical trials. Particular caution should be adviced using silymarin, which showing inhibitory effects towards 3 cytochromes P450 may paradoxically itself induce adverse interactions leading to liver damage.

Słowa kluczowe: farmakoterapia, interakcje leków, hepatotoksyczność

Key words: pharmacotherapy, drug interactions, hepatotoxicity

 

Urszula Daniluk, Ariel Płotko, Piotr Jakimiec, Aleksandra Filimoniuk, Dariusz Marek Lebensztejn

Gruźlica jelit jest chorobą rzadko rozpoznawaną w populacji pediatrycznej, jednak wobec narastającej liczby dzieci leczonych biologicznie (przeciwciała anty‑TNF‑α) z powodu nieswoistej choroby zapalnej jelit, istnieje zwiększone ryzyko reaktywacji zakażenia prątkiem. Podobieństwo obrazu klinicznego gruźlicy jelit i choroby Leśniowskiego‑Crohna wymaga znajomości obrazu klinicznego oraz wiedzy o odmiennościach postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego w obu tych chorobach.

Intestinal tuberculosis is a rare disease in paediatric population, however, due to the growing number of children with inflammatory bowel disease treated with biological agents (antibodies against‑TNF‑ α), the risk of tuberculosis reactivation is increasing. The similarity of clinical manifestation of intestinal tuberculosis and Crohn’s disease requires knowledge of symptoms and diagnostic and therapeutic differences in both diseases.

Słowa kluczowe: gruźlica jelit, dzieci, choroba Leśniowskiego‑Crohna

Key words: intestinal tuberculosis, children, Crohn’s disease