Alergia czy nietolerancja pokarmowa – różnice i podobieństwa
Allergy or food intolerance – differences and similarities

Ewa Walecka-Kapica, Aleksandra Błońska, Katarzyna Łokieć

Streszczenie
W codziennej praktyce lekarskiej mamy do czynienia z pacjentami zgłaszającymi objawy dyspeptyczne z górnego odcinka przewodu pokarmowego lub też dolegliwości ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Po wykluczeniu chorób organicznych poszukujemy innych przyczyn wyżej wymienionych objawów. Taką właśnie przyczyną może być nadwrażliwość pokarmowa dotycząca około 20% populacji w krajach rozwiniętych. Może być ona spowodowana udziałem mechanizmów immunologicznych bądź nie. W pierwszym przypadku mówi się o alergii pokarmowej, natomiast wszystkie pozostałe reakcje określane są mianem niealergicznej nadwrażliwości pokarmowej lub też nazywane są nietolerancją pokarmową. W patogenezie alergii pokarmowej i zarazem w kryterium jej podziału główną rolę odgrywają przeciwciała klasy IgE. Mechanizmy leżące u podstaw nietolerancji pokarmowej są złożone i nie do końca poznane.
Objawy kliniczne nadwrażliwości pokarmowej są niespecyficzne i naśladują symptomy typowe dla wielu chorób organicznych oraz czynnościowych przewodu pokarmowego.
Postępowanie diagnostyczne w nadwrażliwości pokarmowej jest procesem kompleksowym. Obejmuje ono wywiad, badanie przedmiotowe oraz badania alergiczno-immunologiczne, oznaczenie przeciwciał klasy IgE, punktowe i płatkowe testy skórne – SPT (skin prick tests), APT (atopy patch tests). Brak jest bowiem jednego uniwersalnego, wysoce czułego i taniego testu laboratoryjnego odróżniającego alergię pokarmową od nietolerancji pokarmowej.

 

Abstract
In everyday medical practice doctors deal with patients reporting dyspeptic symptoms from the upper gastrointestinal tract or complaints related to the lower gastrointestinal tract. After exclusion of organic diseases other causes of the above symptoms are searched for. Food hypersensitivity, concerning about 20% of the population in developed countries, can be such a cause. Food hypersensitivity may or may not be caused by immune mechanisms. If immune mechanisms are involved, then it is food allergy, whereas all other reactions are determined as non-allergic food hypersensitivity or they are also referred to as food intolerance. IgE antibodies play the main role in the pathogenesis of food allergy and in the criterion of its division. Mechanisms underlying food intolerance are complex and not fully recognized.
The clinical symptoms of food hypersensitivity are non-specific and they imitate the symptoms typical of many organic and functional diseases of the gastrointestinal tract.
The diagnostic management in food hypersensitivity is a complex process. It includes the medical history, physical examination as well as allergy tests, immunoassays, determination of IgE antibodies, skin prick and patch tests – SPT, APT. No single, universal, highly sensitive and cheap laboratory tests are available, which would differentiate food allergy from food intolerance.

 

Słowa kluczowe: nadwrażliwość pokarmowa, alergia i nietolerancja pokarmowa, objawy, diagnostyka
Key words: food hypersensitivity, food allergy, food intolerance, symptoms, diagnostics

 

Leki działające miejscowo w nieswoistych zapaleniach jelit, w szczególności we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
Topical therapies in inflammatory bowel disease especially in ulcerative colitis

Marzena Konopko 

Streszczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ulcerative colitis – UC) jest przewlekłą chorobą charakteryzującą się okresami remisji i zaostrzeń. Rozległość choroby może być różna – od zapalenia ograniczonego tylko do odbytnicy, poprzez zajęcie lewej części jelita, rozciągając się na całą długość jelita grubego. W przypadku dystalnej lokalizacji UC skuteczne mogą być pochodne kwasu 5-aminosalicylowego (5-ASA) stosowane miejscowo. Czopki działają głównie w odbytnicy, podczas gdy wlewki mogą sięgać zagięcia śledzionowego. Skuteczność pochodnych 5-ASA stosowanych łącznie miejscowo i doustnie jest wyższa od monoterapii lekami doustnymi w kontroli zmian zapalnych.

 

Abstract
Ulcerative colitis (UC) is a chronic inflammatory condition that is characterized by a life-long course of clinical remissions and exacerbations. The extent of the disease can vary from proctitis to left-sides colitis and extensive colitis or pancolitis. Distal colitis (DC) can be effectively treated with topical 5-ASA agents. Suppositories target the rectum while enemas can reliably reach the splenic flexure. Used in combination with oral 5-ASAs, the control of the inflammation is even more effective.

 

Słowa kluczowe: czopki, pianki, terapia miejscowa, wlewki

Key words: enema, foam, suppositories, topical therapy 
 

Problemy ginekologiczne u kobiet z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit
Gynecological problems in women with inflammatory bowel diseases

Katarzyna Biernacka, Anita Gąsiorowska 

Streszczenie
Nieswoiste choroby zapalne jelit (NZJ): wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) są najczęściej rozpoznawane u osób w wieku reprodukcyjnym. Występowanie w tej samej grupie wiekowej niektórych chorób ginekologicznych i NZJ, bliska lokalizacja oraz podobieństwo objawów mogą utrudniać postawienie właściwej diagnozy. Do ginekologicznych powikłań NZJ należą przetoki odbytniczo-pochwowe. NZJ wiążą się także z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zmian przedrakowych i niektórych nowotworów narządów płciowych. Ponadto w grupie chorych na NZJ obserwuje się spadek liczby urodzeń. Aktywna faza choroby oraz leczenie operacyjne, zwłaszcza zespolenie jelitowo-odbytowe z wytworzeniem zbiornika J-pouch, powodują obniżenie płodności pacjentek. Duże znaczenie ma również efekt psychologiczny NZJ oraz zaburzenia miesiączkowania. Szczególnie trudna jest właściwa diagnostyka różnicowa endometriozy jelita i ChLC. Choroby te mają podobny obraz kliniczny i etiopatogenezę. Nie wyklucza się, że mogą współwystępować.

 

Abstract
Inflammatory bowel diseases (IBD): ulcerative colitis and Crohn’s disease (CD) are usually diagnosed among people of reproductive age. Some gynecological disorders and IBD affect the same age group, have similar localization and symptoms which hinders the diagnosis. Rectovaginal fistulas are one of the gynecological complications of IBD. Inflammatory bowel diseases are also linked to higher risk of precancerous lesions and gynecologic cancers. Moreover, in IBD group, a decline in birth rates was observed. Active phase of disease and chirurgical treatment, especially j-pouch ileorectal anastomosis, lead to decreased fertility. Psychological impact of IBD and menstrual disturbances are also very important. The differential diagnosis between intestinal endometriosis and CD is particularly difficult. The diseases have a similar clinical presentation and etiopathology. Their coexistence is not excluded.

 

Słowa kluczowe: nieswoiste zapalenia jelit, endometrioza, płodność
Key words: inflammatory bowel diseases, endometriosis, fertility

 

Zapalenie jelita grubego o ciężkim przebiegu i wodobrzusze spowodowane infekcją Clostridium difficile u pacjenta po niedawno przebytej transplantacji wątroby
Severe colitis and ascites caused by Clostridium difficile infection in a patient after recent liver transplantation 

Piotr Wosiewicz, Marek Hartleb, Agnieszka Budzyńska, Robert Król 

Przedstawiono przypadek 55-letniego mężczyzny, u którego w 4. tygodniu po przeszczepieniu wątroby wystąpiło ciężkie zapalenie całego jelita grubego spowodowane zakażeniem Clostridium difficile z towarzyszącą dużą utratą białka i masywnym wodobrzuszem. Wykonano sigmoidoskopię, która ujawniła zaawansowane zmiany destrukcyjne błony śluzowej bez cech zapalenia rzekomobłoniastego. Tomografia komputerowa ujawniła zmiany zapalne w całym jelicie grubym. W obawie przed rozwojem groźnych dla życia powikłań lub utraty graftu rozważano wykonanie całkowitej kolektomii. Chory zareagował jednak na leczenie farmakologiczne, które doprowadziło do normalizacji badań laboratoryjnych i znacznego ustąpienia wodobrzusza, mimo pojedynczego nawrotu choroby zapalnej jelita.

 

Abstract 
We present a case of 55-year-old man, who four weeks following liver transplantation developed severe colitis related to Clostridium difficile infection, associated with protein-losing enteropathy and massive ascites. Fiberosigmoidoscopy showed advanced mucosa destruction without features of pseudomembranous colitis. Computed tomography revealed inflammatory involvement of the whole large bowel. Fearing the development of life-threatening complications or graft loss, the total colectomy was considered. However, the patient responded to pharmacotherapy, which led to normalization of laboratory tests and significant resolution of ascites, despite a single recurrence of colitis.

 

Słowa kluczowe: Clostridium difficile, zapalenie jelita, przeszczep wątroby, wodobrzusze