Encefalopatia wątrobowa jest zespołem objawów klinicznych towarzyszących marskości wątroby. Osoby z encefalopatią wykazują pogorszenie funkcji poznawczych, zaburzenia pamięci oraz wydłużoną reakcję na bodźce zewnętrzne. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdy dotyczy osoby kierującej pojazdem mechanicznym w ruchu drogowym. Chorzy z encefalopatią wątrobową popełniają istotnie więcej błędów w czasie jazdy, częściej łamią przepisy ruchu drogowego, jeżdżą z większą prędkością, wolniej reagują na zagrożenie na drodze, np. pojawienie się pieszego czy rowerzysty. Wolniej reagują na czerwone światło, częściej przekraczają oś jezdni i więcej czasu zajmuje im powrót do prawidłowego toru jazdy. W celu poprawy bezpieczeństwa publicznego na drogach konieczne jest monitorowanie takich chorych i wczesne wykrywanie objawów encefalopatii wątrobowej. Istnieją możliwości leczenia i profilaktyki minimalnej lub objawowej encefalopatii wątrobowej poprzez długotrwałe stosowanie ryfaksyminy alfa, L‑ornityny L‑asparaginianu (LOLA) czy laktulozy, które zmniejszają nasilenie zaburzeń neuropoznawczych.

 

Hepatic encephalopathy is one of the clinical symptoms accompanying liver cirrhosis. Patients with encephalopathy show impaired cognitive functions, memory disturbances and prolonged reaction, which is extremely dangerous when drives a car in the traffic. Those patients make significantly more mistakes on the road, break the rules, drive faster, have longer reaction‑time to critical situation as e.g. a pedestrian or a cyclist on the road. They react to red light longer, more often cross the road axis and slowly come back to their course. To improve road safety, early detection of liver encephalopathy as well as monitoring such patients are of great importance. There are possibilities of treatment and prophylaxis of minimal or symptomatic hepatic encephalopathy with the long‑term use of rifaximin alpha, LOLA or lactulose that reduce neurocognitive disturbances intensification.

 

 

Aleksandra Bołdys, Łukasz Bułdak, Bogusław Okopień

 

Immunoterapia przeciwciałami monoklonalnymi hamującymi punkty kontrolne limfocytów T i zwiększającymi tym samym odpowiedź układu odpornościowego poprawia rokowanie chorych z zaawansowanymi stadiami choroby nowotworowej (np. rak płuc, czerniak). Terapia ta związana jest jednak z unikalnym wachlarzem działań niepożądanych, w tym z działaniami wchodzącymi w zakres konsultacji gastroenterologicznych. W artykule zaprezentowano mechanizm działania inhibitorów punktów kontroli odpowiedzi immunologicznej oraz ich możliwe działania niepożądane dotyczące przewodu pokarmowego, wątroby i trzustki wraz ze sposobami postępowania w przypadku ich wystąpienia.

 

Immunotherapy with monoclonal antibodies inhibiting immune checkpoints by enhancing the immune response, improves prognosis of patients with advanced stages of some types of cancers (e.g. lung cancer, melanoma). Toxicities from immune checkpoint inhibitors can result in a spectrum of specific adverse events including gastrointestinal manifestations. This article presents the mechanism of action of checkpoint inhibitors, adverse events related to their use affecting the digestive tract, liver and pancreas, as well as the management of these complications.

 

 

 

 

 

Najczęściej stwierdzanymi w wątrobie zmianami nowotworowymi są ogniska przerzutowe raka znajdującego się w przewodzie pokarmowym lub trzustce oraz pierwotny rak wywodzący się z hepatocytów bądź nabłonka dróg żółciowych. Nienabłonkowe nowotwory należą do rzadszych chorób i nie prezentują typowych cech w kontrastowych badaniach obrazowych. Podstawą rozpoznania jest wtedy celowana biopsja guza. W przypadku guzów zlokalizowanych w lewej części wątroby, zwłaszcza jeśli leżą one podtorebkowo lub w pobliżu dużych naczyń, opcją diagnostyczną jest biopsja z dostępu przezżołądkowego podczas badania endosonograficznego. Przedstawiono rozpoznane tą metodą dwa wyjątkowo rzadko występujące guzy wątroby – przerzut z żołądka nowotworu z rodziny przynaczyniowych komórek nabłonkowatych (PEComa) oraz pierwotnego czerniaka złośliwego wątroby.

 

The liver is a frequent residence to neoplastic focal lesions, which most commonly are metastases from digestive tract/pancreatic cancer and primary cancer originating from hepatocytes or biliary epithelial cells. Non‑epithelial neoplasms belong to rare diseases, which do not present characteristic signs in contrast imaging examinations. In these cases the tumor biopsy is mainstay of diagnosis. In case of tumors localized on the left side of the liver, especially of subcapsular location or lying in close proximity to large vessels, the biopsy performed from intragastric access during elastography may be an optimal choice. Here, we present diagnosed by this way two very rare liver tumors – metastasis from gastric neoplasm belonging to a family of perivascular epithelioid cell tumours (PEComa) and the primary malignant melanoma of the liver.

 

 

 

Kamica pęcherzyka żółciowego jest narastającym problemem w populacji pediatrycznej. Mimo wielu znanych czynników ryzyka rozwoju tej choroby w znacznej części przypadków etiologia jest niejasna. W badaniach nad patogenezą kamicy żółciowej coraz większy nacisk kładzie się na podłoże genetyczne. Podstawowym narzędziem w diagnostyce kamicy pęcherzyka żółciowego u dzieci jest badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, a w kamicy przewodowej – cholangiografia rezonansu magnetycznego. Najskuteczniejszą i najczęściej stosowaną metodą leczenia objawowej kamicy żółciowej jest cholecystektomia laparoskopowa. Leczenie zachowawcze, polegające na stosowaniu preparatów kwasu ursodezoksycholowego, jest ograniczone do wybranych przypadków.

 

Cholelithiasis is a growing problem in pediatric population. Despite numerous known risks factors of gallstone formation, in many cases the etiology remains unclear. In research on the pathogenesis of the cholelithiasis, more emphasis is recently put on the genetic background. The most fundamental part in the diagnosis of cholelithiasis is abdominal ultrasonography, and in choledocholithiasis – magnetic resonance cholangiography. Laparoscopic cholecystectomy is the most effective and most widely used method in treatment of symptomatic cholelithiasis. Pharmacological treatment, consisting of ursodeoxycholic acid therapy, is limited to selected cases.