Artykuł przedstawia wynik szóstych warsztatów naukowych ECCO (European Crohn’s and Colitis Organisation) dotyczących patogenezy manifestacji pozajelitowych (extraintestinal manifestation – EIM) w nieswoistych chorobach zapalnych jelit (NChZJ). Poniższy dokument przygotowało 15 członków ECCO i 6 ekspertów zewnętrznych (w dziedzinie reumatologii, dermatologii, okulistyki i immunologii), pochodzących z 10 krajów europejskich i z USA. W ramach warsztatów autorzy pracowali w podgrupach zajmujących się określonymi obszarami zagadnienia. Po wszechstronnej analizie piśmiennictwa sformułowano pod kierunkiem szefów podgrup opracowania pomocnicze, które następnie zintegrowali liderzy projektu.

 

 

 

Przeszczep mikrobioty jelitowej (FMT) w nieswoistych chorobach zapalnych jelit
Fecal microbiota transplantation (FMT) in inflammatory bowel diseases
Ariel Liebert, Maria Kłopocka

Streszczenie
W ostatnich latach systematycznie zwiększa się wiedza na temat roli dysbiozy w patogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ). Dysbioza to jeden z najważniejszych czynników powodujących naruszenie struktury bariery jelitowej i zaburzenie jej integralności. W konsekwencji prowadzi to do zespołu przepuszczającego (nieszczelnego) jelita. Następnie w wyniku translokacji bakteryjnej i przenikania antygenów indukowana zostaje reakcja zapalna. Rozwijająca się w taki sposób przewlekła, nadmierna aktywacja układu immunologicznego u osób o określonych predyspozycjach genetycznych, eksponowanych na wybrane czynniki środowiskowe, może spowodować zachorowanie na NChZJ. W literaturze coraz częściej pisze się o możliwym wykorzystaniu modyfikacji mikrobioty jelitowej w leczeniu tej grupy chorób. Jednym ze sposobów jest przeszczep mikrobioty jelitowej (fecal microbiota transplantation – FMT) od wyselekcjonowanego dawcy lub dawców. FMT to podanie roztworu kału dawcy/dawców (lub jego liofilizatu) do przewodu pokarmowego biorcy, aby bezpośrednio zmienić skład drobnoustrojów kolonizujących jelito i doprowadzić w ten sposób do uzyskania korzyści zdrowotnych. Według aktualnych zaleceń jedynym wskazaniem do zastosowania tej formy leczenia jest nawrotowe lub oporne na standardową farmakoterapię, lub przebiegające w ciężkiej postaci zakażenie Clostridioides difficile (Clostridioides difficile infection – CDI). Dotychczas zgromadzone dowody naukowe potwierdzają skuteczność tego sposobu leczenia sięgającą 80‑90%. W niniejszym opracowaniu podsumowano wyniki badań oraz opublikowanych systematycznych przeglądów literatury i metaanaliz dotyczących wykorzystania FMT w terapii NChZJ, pouchitis oraz przy leczeniu współistniejącego zakażenia Clostridioides difficile.

Abstract
In recent years, the knowledge of the role of dysbiosis in the pathogenesis of inflammatory bowel diseases (IBD) has been systematically growing. Dysbiosis is one of the most important factors leading to the disturbance of the structure of the intestinal barrier and the disturbance of its integrity. Consequently, it leads to the so‑called permeation (leaky) gut syndrome. An inflammatory response is then induced as a result of bacterial translocation and antigen penetration. The chronic, excessive activation of the immune system in people with specific genetic predisposition, exposed to selected environmental factors, may result in developing IBD. In publications, authors increasingly write about the potential use of modification of the intestinal microbiota in the treatment of this group of diseases. One of such methods is the transplant of the fecal microbiota (FMT) from a selected donor or donors. FMT is the administration of the donor’s stool solution (or its lyophilisate) into the recipient’s digestive tract in order to directly change the composition of the colonizing microorganisms and thus bring the expected health benefits. According to the current recommendations, the only indication for this form of treatment is recurrent or refractory to standard pharmacotherapy or severe Clostridioides difficile infection (CDI). The scientific evidence gathered so far confirms its effectiveness in the above‑mentioned situations reaching 80‑90%. This paper summarizes the results of studies and published systematic reviews of the literature and meta‑analyzes on the use of FMT in the treatment of IBD, pouchitis and in the treatment of coexisting Clostridioides difficile infection.

 

Limfocytoza przewodu pokarmowego
Lymphocytosis of gastrointestinal tract
Cezary Chojnacki, Marta Mędrek‑Socha

Streszczenie
Limfocyty śródnabłonkowe (intraepithelial limphocyte – IEL) stanowią ważną część układu immunologicznego przewodu pokarmowego (gut‑associated lymphoid tissue – GALT). U osób zdrowych IEL biorą udział w regulacji odporności naturalnej i nabytej. W stanach patologicznych wzrasta ich liczba i aktywność (stan limfocytozy), co może prowadzić do miejscowego zapalenia limfocytowego (lymphocytosis). Ponadto aktywne limfocyty mogą migrować przez ścianę przewodu pokarmowego do innych części układu immunologicznego (mucosa associated lymphpid tissue – MALT) i powodować uszkodzenia w wielu narządach.

Abstract
Intraepithelial limphocytes (IRLs) are an important part of the digestive immune system (GALT). In the healthy people IELs take part in the regulation of natural and acquired immunity. In pathological condition, number and activity of IELs increase (lymphocytosis), which leads to local lymphocytic inflammation. Moreover, active IELs can migrate beyond the intestinal wall to others of mucosal‑associated lymphoid tissue (MALT), and cause multi‑organ failure.

 

 

Czy obecne podejście do terapii choroby refluksowej przełyku można zoptymalizować?
Current approach to the treatment of gastroesophageal reflux disease – could it be optimized?
Michał Lipiński

Streszczenie
Optymalizacja terapii choroby refluksowej przełyku (gastroesophageal reflux disease – GERD) w wybranych przypadkach może wiązać się z uzyskaniem realnej korzyści klinicznej. Pacjenci z objawami utrzymującymi się pomimo leczenia powinni być oceniani metodami endoskopowymi, a także z wykorzystaniem innych testów, aby zindywidualizować proponowane im leczenie. W ciągu ostatnich trzech dekad terapia inhibitorami pompy protonowej (proton pump inhibitors – PPI) uznawana była za podstawę leczenia GERD. Ostatnio wzrosła świadomość skutków ubocznych tej grupy leków. W artykule skupiono się na rożnych formach optymalizacji i indywidualizacji strategii postępowania w przypadku GERD.

Abstract
Optimization of gastroesophageal reflux disease (GERD) therapy in selected circumstances could reduce persistent symptoms. Patients with continued symptoms should be evaluated with endoscopy and other tests, to better determine the variation of the disease and optimize treatment. Over the past three decades proton pump inhibitors (PPI) have been considered the mainstay of treatment for GERD. However, recently there has been an increasing consciousness regarding the side effects of the PPI. This article focuses on different, optimal and individualized management strategies for GERD

 

 

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia gastroenterologa
Persistent bloating – a gastroenterologist’s point of view
Ewa Walecka‑Kapica

Streszczenie
Wzdęcie brzucha, określane także jako „bębnica”, jest objawem ze strony przewodu pokarmowego, związanym z nadmierną ilością gazów w jelitach. Jest jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, występuje u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego (przede wszystkim z zespołem jelita nadwrażliwego czy dyspepsją czynnościową), ale również w chorobach organicznych. Do podstawowych grup przyczyn etiologicznych wzdęć brzucha należą zaburzenia mikroflory jelitowej, produkcji gazów, pasażu jelitowego, a także funkcji sensorycznych w przewodzie pokarmowym. Patogeneza wzdęć brzucha jest złożona, często wieloczynnikowa, co wpływa na skuteczność podejmowanego leczenia. Możliwości terapeutyczne obejmują zarówno modyfikację stylu życia ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedniej diety i aktywności fizycznej, jak i farmakoterapię (leki przeciwwzdęciowe, probiotyki, antybiotyki, prokinetyki, leki antydepresyjne i inne).

Abstract
Abdominal bloating, also known as “flatulence”, is a gastrointestinal symptom caused by excessive gas in the gut. It is one of the most common gastrointestinal symptoms occurring in patients with functional disorders of the digestive tract (mainly with irritable bowel syndrome or functional dyspepsia), but also in organic diseases. The main groups of etiological causes of abdominal distension include disturbances in the intestinal microflora, gas production, intestinal transit, and sensory functions in the gastrointestinal tract. The pathogenesis of abdominal distension is very complex, often multifactorial, which could affects the effectiveness of the treatment. Therapeutic options include modifications of lifestyle, with particular emphasis on appropriate diet and physical activity, and pharmacotherapy (anti‑flatulence drugs, probiotics, antibiotics, prokinetics, antidepressants and others).

 

 

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia dietetyka
Persistent bloating – a dietician’s point of view
Paulina Konrad

Streszczenie
Terapia żywieniowa wzdęć brzucha stanowi istotną część całościowego leczenia pacjenta. Indywidualnie dobrana dieta może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia pacjentów i załagodzenia objawów klinicznych, takich jak wzdęcia. Do czynników żywieniowych wpływających na powstawanie wzdęć można zaliczyć m.in. spożywanie nadmiernej ilości cukrów prostych, tłuszczów, a także produktów surowych, ciężkostrawnych. Nie bez znaczenia pozostaje rodzaj i ilość spożywanego błonnika, wysoka podaż produktów gazotwórczych, takich jak rośliny strączkowe, kapusta, kalafior. Powolne spożywanie posiłków, dokładne przeżuwanie, niedosalanie potraw odgrywają kluczową rolę w leczeniu dietetycznym wzdęć. Popularne diety redukcyjne, dieta bogatobłonnikowa i dieta wegetariańska mogą przyczyniać się nadmiernego oddawania gazów.

Abstract
Nutritional therapy for abdominal bloating is an essential part of a patient’s overall treatment. An individually arranged diet can improve the health of patients and alleviate clinical symptoms such as bloating. Among the nutritional factors influencing the formation of bloating, there are, among others, eating excessive amounts of simple sugars, fats as well as raw, difficult to digest products. The type and amount of dietary fiber, a high supply of gas‑generating products such as legumes, cabbage and cauliflower are also important. Slow food consumption, thorough chewing, and insufficient intake of food play a key role in the dietary treatment of bloating. Popular reduction diets, high‑fiber diets, and vegetarian diets may contribute to excessive gas production.

 

Diagnostyka celiakii u dzieci i młodzieży – wytyczne ESPGHAN 2020
Diagnosis of celiac disease in children and adolescents – ESPGHAN guidelines 2020
Dariusz Marek Lebensztejn

Streszczenie
Artykuł omawia aktualne rekomendacje ESPGHAN dotyczące diagnostyki celiakii u dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem badań serologicznych i biopsji dwunastnicy.

Abstract
The article discusses current ESPGHAN recommendations concerning celiac disease diagnostics in children and adolescents, with special regard to the serology and duodenal biopsy.

 

Technika hybrydowej endoskopowej resekcji pełnościennej guza stromalnego żołądka – opis przypadku
Hybrid endoscopic full thickness resection technique of gastrointestinal stromal tumor – case report
Artur Raiter, Katarzyna M. Pawlak, Anna Wiechowska‑Kozłowska

Streszczenie
Standardowym leczeniem guzów stromalnych żołądka (gastrointestinal stromal tumor – GIST) jest laparoskopowa resekcja klinowa. Dzięki rozwojowi nowoczesnych metod endoskopowych możliwe jest mniej inwazyjne usuwanie zmian typu GIST. Kwalifikacja do leczenia oparta jest przede wszystkim na badaniu ultrasonografii endoskopowej (endoscopic ultrasound – EUS) i uwzględnia typ guza oraz stopień łączności zmiany z mięśniówką właściwą. Warunkiem skutecznego leczenia jest całkowite usunięcie guza (R0). W przypadku zmian bardziej zaawansowanych, łączących się na dużej powierzchni z mięśniówką właściwą zastosowanie typowego leczenia endoskopowego metodą dyssekcji podśluzówkowej (endoscopic submucosal dissection – ESD) nie jest możliwe. W tych przypadkach konieczna jest resekcja pełnościenna zmiany, która łączy się z wysokim ryzykiem perforacji. Poniżej przedstawiamy nowatorską technikę hybrydowej endoskopowej resekcji pełnościennej GIST żołądka, dającą szansę na skuteczne i bezpieczne usuwanie tego typu zmian.

Abstract
The standard treatment for gastrointestinal stromal tumors (GIST) is laparoscopic wedge resection, but the development of novel endoscopic methods allowed minimally invasive resection of GIST. Eligibility for resection is based on endoscopic ultrasonography (EUS) evaluation considering the type of tumor and the connection between the lesion and muscularis priopria (MP) of the stomach wall. The prerequisite for successful treatment is complete tumor removal (R0). In more advanced lesions, with a large surface area of connection with MP, the typical endoscopic treatment by endoscopic submucosal dissection (ESD) is not possible. In these cases, full‑thickness resection of the lesion is necessary; however, this method is associated with a higher risk of perforation. Below, we present an innovative technique of hybrid endoscopic full‑thickness resection of gastric GIST as a chance for the effective and safe removal of such lesions.

 

 

Agresywny chłoniak z komórek B. Sporadyczne rozpoznanie endoskopowe w nieczęstej lokalizacji dwunastniczej – opis przypadku
Aggressive B‑cell lymphoma located in the descending part of the duodenum. Rare endoscopic diagnosis in uncommon localization
Bartosz Cybułka

Streszczenie
Pierwotne chłoniaki zlokalizowane poza węzłami chłonnymi należą do rzadkich rozpoznań ustalanych na podstawie badań endoskopowych. Stanowią 1% wszystkich nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego. Dominuje ich umiejscowienie w żołądku i okolicy krętniczo‑kątniczej. Choroba limfoidalna, z komórek B, z uogólnieniem procesu nowotworowego, dodatkowo zlokalizowana w dwunastnicy, należy do rzadkości. Doniesienia literaturowe są kazuistyczne. Praca przedstawia opis przypadku potwierdzonego histopatologicznie i immunohistochemicznie agresywnego chłoniaka wywodzącego się z komórek B, zlokalizowanego w części zstępującej dwunastnicy. Badanie gastroskopowe umożliwiło rozpoznanie patologii charakteryzujące się naciekowym typem wzrostu, z towarzyszącymi mnogimi owrzodzeniami żołądka i dwunastnicy o etiologii nienowotworowej. Zasięg zmian obejmował proksymalny odcinek jelita czczego. Wśród objawów klinicznych dominowały mało charakterystyczne dolegliwości bólowe, zlokalizowane w nadbrzuszu. Prezentowany chory nie wymagał pilnej interwencji endoskopowej z powodu krwawienia, niedrożności lub perforacji. Dystalny odcinek jelita krętego w ileokolonoskopii pozostał wolny od nacieku chłoniaka. Chorobę nowotworową rozpoznano w trakcie planowo przeprowadzonej gastroskopii.

Abstract
Primary lymphomas located outside the lymph nodes are rare endoscopic abnormalities. They constitute 1% of all gastrointestinal malignancies. Most often, they are located in the stomach and the ileocecal region. Lymphoid disease, from B cells, with a generalisation of tumour process, additionally located in the duodenum, is rare. Literature reports are casuistic. The work presents a case report of a histopathologically and immunohistochemically confirmed aggressive B‑cell lymphoma located in the descending part of the duodenum. Gastroscopic examination showed a pathology characterised by infiltrative‑ type intestine growth, accompanied by multiple gastric ulcers of non‑cancerous aetiology. The changes covered the proximal jejunum. The clinical symptoms included mainly non‑characteristic pain located in the epigastrium. The patient presented did not require urgent endoscopic intervention due to bleeding, obstruction or perforation. Ileocolonoscopy showed that the distal ileum remained free of lymphoma infiltration. The neoplastic disease was diagnosed during scheduled gastroscopy.

Przedstawienie odpowiedzialności zawodowej lekarza, cz. 1
Rafał Patryn